توکن حاکمیتی چیست؟ معرفی بهترین Governance Token

توکن یکی از اصطلاحات معروف در بازار ارز دیجیتال است و به رمز ارزهای ساخته شده با استفاده از قرارداد هوشمند گفته می‌شود. توکن‌ها را با توجه به استاندارد ساخت و کاربرد می‌توان به انواع مختلف تقسیم‌بندی کرد. «توکن حاکمیتی» (Governance Token) یکی از دسته‌بندی‌های توکن‌های ارز دیجیتال است و به رمز ارزهایی گفته می‌شود که حق مشارکت در مدیریت برنامه‌های پروژه را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در کنار مفهوم توکن حاکمیتی، کوین‌ حاکمیتی نیز وجود دارد که از آن برای غیرمتمرکز کردن مدیریت بلاک چین‌ها استفاده می‌شود.

گاورننس توکن بیشتر در پلتفرم‌های دیفای که به صورت دائو یا سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند مطرح است. در این پلتفرم‌ها بسیاری از متغیرها در طی زمان نیاز به به‌روزرسانی دارند و از آن‌جایی که تغییر این متغیرها بر فعالیت کاربران پروژه موثر است، بهترین راهکار استفاده از توکن حاکمیتی و مدیریت پروژه به صورت غیرمتمرکز است. در این مقاله به طور کامل به بررسی مفهوم Governance token می‌پردازیم و مزایا و معایب آن را در کنار معرفی بهترین توکن‌های حاکمیتی بررسی می‌کنیم.

توکن حاکمیتی چیست؟

توکن‌های ارز دیجیتال بر مبنای کاربردهایی که دارند به دسته‌های مختلفی مثل توکن کاربردی (Utiliti token)، توکن بهادار (Security tokens)، استیبل کوین یا توکن با ارزش ثابت (Stablecoin) و توکن حاکمیتی (Governance Token) تقسیم می‌شوند. توکن‌ حاکمیتی به منظور مدیریت غیرمتمرکز پروژه ارز دیجیتال ایجاد می‌شود. کاربرانی که گاورننس توکن یک پروژه را در اختیار دارند می‌تواند پروپوزال بهبود یا تغییر برای پروژه ارائه کنند و به سایر پروپوزال‌های ارائه شده رای مثبت یا منفی دهند.

گاورننس توکن لزوما توکن نیست و برخی از کوین‌ها نیز نقش حاکمیتی در پروژه‌های ارز دیجیتال دارند. به عنوان مثال، کوین اتم در اکوسیستم کازماس نقش حاکمیتی دارد. توجه داشته باشید که یک توکن یا کوین حاکمیتی الزاما تنها یک کاربرد ندارد و می‌تواند سایر نقش‌ها را در شبکه ایفا کند. کوین اتم علاوه بر نقش حاکمیتی خود، به عنوان رمز ارز اصلی شبکه برای پرداخت کارمزها استفاده می‌شود و علاوه بر این کاربران با استیکینگ ارز دیجیتال اتم، به عنوان اعتبارسنج در شبکه فعالیت می‌کنند.

ریشه ایجاد Governance Token به ایجاد مفهوم «دائو» (Decentralized Autonomous Organization | DAO) برمی‌گردد. دائو به سازمان‌هایی گفته می‌شود که فعالیت آن‌ها به صورن کدهای برنامه‌نویسی در قرارداد هوشمند نوشته شده و در بلاک چین بارگذاری شده است. کلیه فعالیت‌های دائو با استفاده از فرآیند رای‌گیری انجام می‌شود و بدون رای اکثریت هیچ شخص یا نهادی قادر به دستکاری اطلاعات ثبت شده در بلاک چین و قرارداد هوشمند دائو نیست.

اهمیت گاورننس توکن چیست؟

اهمیت توکن حاکمیتی در غیرمتمرکز کردن فرآیند تصمیم‌گیری برای یک پروژه کریپتوکارنسی است. غیرمتمرکز بودن بلاک چین‌ها از طریق فرآیند الگوریتم اجماع و حضور کاربران از سراسر دنیا تامین می‌شود. اما باید راهی برای غیرمتمرکز کردن پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌هایی که به صورت غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین کار می‌کنند نیز وجود داشته باشد.

به عنوان مثال، یک پلتفرم وام‌دهی دیفای اگرچه قوانین ثابتی در قرارداد هوشمند خود دارد اما برخی از متغیرهای آن مانند میزان وثیقه، نوع وثیقه و کارمزد دریافت وام در طول زمان تغییر می‌کند. اگر تیم توسعه‌دهنده یا هر شخص دیگری این متغیرها را تغییر دهد دیگر بحث از غیرمتمرکز بودن پروژه تا حدود زیادی بی‌معنی خواهد بود.

سرمایه‌گذاران با داشتن توکن حاکمیتی پروزه ارز دیجیتال می‌توانند پروپوزال‌های خود را در جهت بهبود پروژه یا تغییرات مورد نیاز ارائه کنند. کاربران دیگر نیز می‌توانند با بررسی پروپوزال ارائه شده به آن رای مثبت یا منفی دهند. اگر خروجی ایده مطرح شده مثبت باشد، تغییرات مورد نظر به صورت اتوماتیک در پروژه اعمال خواهد شد. این جریان نشان می‌دهد که توکن حمایتی در غیرمتمرکز کردن فعالیت‌ها و از بین بردن ساختار هرمی مدیریت شرکت‌ها بسیار مفید است.

توکن حاکمیتی در پروژه‌های دائو از اهمیت بسیاری زیادی برخوردار هستند زیرا تمامی فعالیت‌های مدیریتی پروژه با استفاده از آن‌ها انجام می‌شود. دائو سازمان خودگردان غیرمستقل است که برای یک هدف خاص ایجاد شده است و برای رسیدن به هدف خود، کلیه قوانین مورد نیاز را به صورت قرارداد هوشمند در بلاک چین بارگذاری کرده است. در دائو همه تغییرات نیاز به رای اکثریت دارد و پس از تایید اکثریت به طور خودکار اجرایی می‌شود.

چرا Governance Token ارزشمند است؟

توکن‌های حاکمیتی در بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال معامله و ترید می‌شوند. همین الان شما می‌توانید از صرافی ارز دیجیتال رابکس بسیاری از توکن‌های حاکمیتی معروف مثل «UNI»، «MKR» و «YFI» را خریداری کنید. اما چرا این توکن‌ها ارزشمند هستند و قیمت آن‌ها بر چه اساسی تعیین می‌شود. پاسخ این سوال در پروژه‌های مختلف متفاوت است. به عنوان مثال، در پروژه کازماس رمز ارز اتم علاوه بر این‌که توکن حاکمیتی است در تامین امنیت شبکه و پرداخت کارمزدهای تراکنش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، کاربردهای تعریف شده برای این توکن برای آن تقاضا ایجاد می‌کند و همین باعث ارزشمندی رمز ارز می‌شود.

در برخی از پروژه‌های دیفای توکن حاکمیتی در فرآیند استفاده از پلتفرم کاربرد دارد. به عنوان مثال، توکن «YFI» در پروژه «Yearn.Finance» علاوه بر این‌که نقش حاکمیتی دارد به عنوان پاداش تامین نقدینگی به سرمایه‌گذاران اهدا می‌شود. با این وجود بیشتر توکن‌های حاکمیتی مثل «UNI» کاربرد دیگری به جز مدیریت پروژه ندارند و دلیل ارزشمندی آن‌ها نیز قدرت آن‌ها در تعیین سرنوشت پروتکل است.

بسیاری از پروژه‌های دائو سعی می‌کنند با تعریف کاربردهایی برای توکن حاکمیتی و افزایش تقاضا برای آن، ارزش توکن‌ها را بالا ببرند. فن توکن ها از دیگر توکن‌های ارز دیجیتال هستند که نقش مشابه با توکن های حاکمیتی را در مدیریت برخی از جنبه‌های فعالیت‌های تیم‌های ورزش ایفا می‌کنند. البته دامنه کاربرد این توکن‌ها به نسبت توکن‌های دائو بسیار پایین است.

در هر حال قیمت توکن حاکمیتی مساله‌ای متفاوت از ارزش آن است و در سازوکار عرضه و تقاضای بازار تامین می‌شود. خرید این توکن‌ها در بازار همانند خرید بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال باعث افزایش قیمت می‌شود. به دلیل تمایل کاربران به فعالیت‌های حوزه دیفای توکن‌های حاکمیتی به یکی از جنبه‌های اصلی بازار تبدیل شده‌اند و قیمت آن‌ها نیز در طی زمان و کاربردی شدن پروژه‌ها ارزش خوبی پیدا کرده است. طبیعی است برای سرمایه‌گذاری بر روی توکن حاکمیتی بهتر است مواردی مانند سایر کاربردهای توکن، میزان کل توکن‌های ایجاد شده، نحوه توزیع توکن‌ها و میزان علاقمندی عموم کاربران به فعالیت‌های پروژه توجه کرد.

مزایای توکن حاکمیتی چیست ؟

توکن حاکمیتی یکی از ابزارهای اصلی غیرمتمرکز کردن فعالیت‌های کاربران در بلاک چین است. این توکن‌ها به کاربران امکان تاثیرگذاری در برنامه‌های آتی و متغیرهای تاثیرگذار بر فعالیت پروژه‌ها را می‌دهند و از تمرکز قدرت در دست یک شخص یا گروه جلوگیری می‌کند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های وجود توکن حاکمیتی در پروژه‌های کریپتوکارنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• توکن حاکمیتی مدیریت برنامه‌ها و فعالیت‌های پروژه‌های ارز دیجیتال را غیرمتمرکز می‌کند.
• کاربران از سراسر دنیا می‌توانند با داشتن توکن‌های حاکمیتی در سازمان‌های فناوری محور سرمایه‌گذاری و فعالیت کنند.
• توکن حاکمیتی می‌تواند برای انجام بسیاری از فعالیت‌های دنیای واقعی مثل فعالیت‌های خیریه، فعالیت‌های مالی و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری مفید باشد.

معایب توکن حاکمیتی چیست ؟

توکن‌های حاکمیتی علی‌رغم مزایایی که دارند، از معایبی رنج می‌برند که این معایب در سایر انواع توکن‌های ارز دیجیتال وجود ندارد. از جمله مهم‌ترین این معایب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• غیرمتمرکز کردن فعالیت‌های سرمایه‌گذاری با استفاده از Governance Token باعث می‌شود که انجام بسیاری از فعالیت‌های ساده در پروژه وقت و هزینه زیادی از سازمان بگیرد.
• بررسی ارزش توکن حاکمیتی یک پروژه برای سرمایه‌گذاری بسیار سخت است زیرا توکن‌های حاکمیتی معمولا کاربرد خاصی از نظر ایجاد ارزش مالی ندارند و ارش آن‌ها بیشتر از جهت اثرگذاری بر فرآیندهای آتی پروژه است.
• آماده کردن قراردادهای هوشمند مربوط به پروژه‌های دائو که با توکن حاکمیتی کار می‌کنند کاری پیچیده و نیازمند دقت بالا است. وجود یک اشباه در کد قراردادهای هوشمند این نوع پروژه‌ها امنیت ارز دیجیتال را تهدید می‌کند و ممکن است باعث هک پروژه و از دست رفتن ارزش توکن حاکمیتی شود.
• مشکلات قانونی در ارتباط با توکن‌های جاکمیتی وجود دارد که منشا آن عدم توانایی دولت‌ها در کنترل فعالیت‌های این پروژه‌ها است.

معرفی بهترین توکن حاکمیتی

پروژه‌های زیادی از توکن حاکمیتی برای مدیریت غیرمتمرکز برنامه‌های توسعه خود استفاده می‌کنند که در میان آن‌ها پروژه‌های دیفای و دیفای 2 بیشترین نقش را دارند. در میان بلاکچین‌ها نیز برخی پروژه‌ها از کوین خود به منظور رای‌دهی درون زنجیره‌ای برای ادامه فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، کوین DOT علاوه بر این که به عنوان سوخت و عامل تامین امنیت در بلاکچین پولکادات عمل می‌کند، به عنوان توکن حاکمیتی امکان رای‌دهی آنلاین برای توسعه برنامه‌های آتی پروژه را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. در ادامه به بررسی برخی از بهترین توکن‌های حاکمیتی می‌پردازیم.

توکن حاکمیتی CRV

توکن CRV گاورنننس توکن مربوط به پروژه «کرو فایننس» (Curve Finance) است که به عنوان یک صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز در شبکه اتریوم فعالیت می‌کند. تمرکز این پروژه بیشتر بر روی استیبل کوین‌ها است و از استخرهای نقدینگی و بازارسازهای خودکار برای فعالیت خود استفاده می‌کند. توکن CRV در سال 2020 توسط تیم برای مدیریت نحوه فعالیت پروژه و برنامه‌های توسعه آن ارئه شد.

CRV به عنوان یک روش حاکمیتی، ساختار تشویقی و روش پرداخت کارمزد، همراه با روش درآمد بلندمدت برای تامین کنندگان نقدینگی عمل می‌کند و به دلیل کاربردی بودن پروژه، مورد توجه سرمایه‌گذاران است. تعداد کل توکن‌های این پروژه 3/03 میلیارد در نظر گرفته شده است که 62 درصد آن به عنوان پاداش در اختیار تامین‌کنندگان نقدینگی قرار خواهد گرفت.

گاورننس توکن UNI

توکن UNI گاورننس توکن مربوط به صرافی یونی سواپ است. یونی سواپ بزرگترین صرافی غیرمتمرکز شبکه اتریوم است که از استخرهای نقدینگی و سازوکار بازارگردان خودکار برای فعالیت خود استفاده می‌کند. توکن UNI برای مدیریت یونی سواپ دائو ایجاد شده است و خزانه مخصوص به خود را دارد.

این پروژه توانسته است با توسعه برنامه‌های خود و ایجاد سه نسخه از صرافی، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کند. یونی سواپ قصد دارد در آینده نزدیک پلتفرم NFT خود را نیز راه‌اندازی کند که این مساله ارزشمندی پروژه را برجسته می‌کند. توکن UNI در سال 2020 ایجاد شد و بخش زیادی از یک میلیارد توکن آن به صورت ایردراپ در اختیار فعالان صرافی قرار گرفت.

توکن حاکمیتی AAVE

آوه یکی از معروف‌ترین پروژه‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز در حوزه وام‌دهی است که بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شده است. کاربران می‌توانند توکن‌های ارز دیجیتال خود را برای ارائه وام در اختیار پروژه قرار دهند و از این طریق سود کسب کنند. کاربران دیگر نیز با ارائه وثیقه ارز دیجیتال می‌توانند ارزهای مورد نیاز خود را به عنوان وام دریافت کنند. این پروژه از بیش از 20 ارز دیجیتال برای این فرآیند استفاده می‌کند و از این نظر انتخابب مناسبی برای سرمایه‌گذاران است.

«فلش لون» (Flash Loan) یکی دیگر از امکانات اساسی پروژه آوه است که به کاربران امکان دریافت و پرداخت وام را در طی یک تراکنش بدون وثیقه‌گذاری ایجاد می‌کند. امکان انتخاب بین نرخ سود ثابت و متغیر دیگر ویژگی پلتفرم آوه است. توکن حاکمیتی AAVE در این پروژه علاوه بر مدیریت غیرمتمرکز فعالیت‌های شبکه در کاهش کارمزدهای استفاده از پروتکل و همچین وثیقه‌گذاری برای دریافت وام کاربرد دارد. تعداد کل توکن‌های این پروژه 16 میلیون توکن است.

گاورننس توکن MKR

سازمان خودگردان غیرمتمرکز «میکردائو» (MakerDAO) یکی از بهترین پروژه‌های ارز دیجیتال در حوزه دیفای است که علاوه بر فراهم کردن امکان وام‌دهی برای کاربران، شرایط ایجاد استیبل کوین غیرمتمرکز DAI را نیز فراهم کرده است. در این پروژه کاربران می‌توانند ارزهای خود را به عنوان وثیقه در اختیار پروژه قرار داده و به اندازه بخشی از ارزش روز آن توکن دای را که ارزش معادل یک دلار آمریکا دارد، دریافت کنند. خرید توکن دای همانند خرید تتر و سایر استیبل کوین‌ها به صورت مستقیم از صرافی‌ها نیز قابل انجام است.

توکن MKR توکن حاکمیتی این پروژه است و برای مدیریت فعالیت‌های پروژه و رای‌گیری در مورد تغییرات مورد نظر استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند با استیک توکن MKR در مدیریت استیبل کوین دای نقش ایفا کنند. تعیین توکن‌های قابل قبول برای وثیقه‌گذاری، تعیین کارمزد سود وام‌ها و بررسی ریسک‌های موجود در پروتکل از جمله فعالیت‌های مهم کاربران در مدیریت این پروژه است.

توکن حاکمیتی دیسنترالند

«دیسنترالند» (Decentraland) یک پروژه ارز دیجیتال متاورس است که از زمین‌های مجازی به عنوان بستر ایجاد متاورس استفاده می‌کند. زمین‌های مجازی در دیسنترالند به صورت توک NFT با عنوان «LAND» ایجاد می‌شوند. کاربران با خرید هر یک از این توکن‌ها مالک یک محیط در متاورس می‌شون که می‌توانند در آن برنامه‌های مختلف اجرا کرده و به کسب درآمد از ارز دیجیتال بپردازند. توکن MANA دیگر توکن موجود در این پروژه است که برای خرید زمین، اقلام مجازی و سایر فعالیت‌های استفاده می‌شود.

دائو دیسنترالند برای مدیریت برنامه‌های آتی متاورس آن ایجاد شده است تا توسعه پروژه توسط کامیونیتی انجام شود. در این کامیونیتی هر دو توکن موجود حق رای دارند. کاربران می‌توانند با استیک توکن مانا به ازای هر توکن یک حق رای داشته باشند. سرمایه‌گذارانی که توکن LAND دارند نیازی به قفل کردن آن ندارند و هر یک توکن آن‌ها 2 هزار رای در دائو دیسنترالند دارد. این پروژه یکی از پرطرفدارترین پروژه‌های متاورس است و زمین‌های آن ارزش بسیار بالایی دارند.

جمع‌بندی

توکن حاکمیتی به توکن یا کوین ارز دیجتال گفته می‌شود که امکان تصمیم‌گیری برای آینده پروژه را در اختیار عموم سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در این مقاله به بررسی مفهوم Governance Token و مزایا و معایب آن پرداخیتم و چند نمونه از بهترین گاورننس توکن‌های بازار را بررسی کردیم.