فهرست مطالب
- استیبل کوین چیست ؟
- انواع استیبل کوین چیست ؟
- انواع استیبل کوین الگوریتمی چیست ؟
- مزایا و معایب استیبلکوینهای الگوریتمی
- بزرگترین استیبلکوینهای بازار کدامند؟
- استفاده از استیبل کوین برای سرمایهگذاری مناسب است؟
- تفاوت ارز دیجیتال بانک مرکزی با استیبل کوین
استیبل کوین به دستهای از ارز دیجیتال گفته میشود که با هدف دور ماندن کاربران از نوسانات قیمتی ارزهای دیجیتال و پر کردن شکاف بین رمز ارزها و ارزهای فیات مانند دلار به وجود آمدند. در تعریفی ساده میتوان استیبل کوین را دلار دیجیتال یا یورو دیجیتال دانست که بر روی بلاک چینهای مختلف برای مبادلات ارزهای دیجیتال استفاده میشود. استیبل کوینها دارای انواع مختلف، کاربردها، مزایا و معایب متعددی هستند که در این مطلب پس از پاسخ به سوال استیبل کوین چیست به آنها خواهیم پرداخت.
استیبل کوین چیست ؟
پس از به وجود آمدن بیت کوین به عنوان اولین کریپتوکارنسی، خرید و فروش آن با استفاده از دلار یا هر پول دیگری که طرفین معامله به آن دسترسی داشتند انجام میشد. در این مبادله خریدار باید مبلغ بیت کوین را به حساب فروشنده ارسال میکرد و فروشنده نیز بیت کوینها را به کیف پول (Wallet) خریدار انتقال میداد. این نوع مبادله سختیهای بسیاری داشت.
«چارلز هاسکینسون» (Charles Hoskinson) خالق کاردانو و «دان لاریمر» (Don Larimer) پایه گذار پروژه ایاس، اولین استیبل کوین با نام «بیت یو اس دی» (BitUSD) را در سال 2014 ساختند. ایده بسیار ساده و کاربردی بود. هر توکن بیت یو اس دی برابر با یک دلار بود و به جای معامله ارزهای دیجیتال به دلار، با این توکن مبادلات انجام میشد.
با این روش تمامی مراحل ترید و معامله ارزهای دیجیتال بدون نیاز به سیستم بانکی انجام شد. این باعث شد که سرعت و هزینه مبادله به شدت کاهش یابد. پس از این پروژه، شرکتهای مختلفی استیبل کوین خود را ارائه کردند و انواع جدیدتری از استیبل کوینها با منطقی متفاوت ارائه شد. در ادامه به انواع استیبل کوین ها خواهیم پرداخت.
انواع استیبل کوین چیست ؟
پس از توکن بیت یو اس دی، استیبلکوینهای زیادی به وجود آمدند. استیبل کوینهایی که ارزش آنها به ارزهای کشورهای مختلفی مانند دلار، یورو، یوان چین، ین ژاپن و دیگر ارزها متصل بود. امروزه ارزش همه استیبل کوینها به پول کشورها متصل نیست، ارزش برخی به فلزات گرانبها مانند طلا یا دیگر داراییها متصل است.
به طور کلی استیبل کوین ها دارای پشتوانه پول متمرکز، دارای پشتوانه رمز ارزها، استیبل کوینها با پشتوانه کالا هستند. علاوه بر این نوعی از استیبل کوینها نیز پشتواه خاصی ندارند و بر اساس الگوریتمهای ریاضی ایجاد شدهاند. در ادامه به توضیح انواع استیبل کوین با اشاره به مثالهایی از هر دسته خواهیم پرداخت.
استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات
استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات مرسومترین نوع استیبل کوین در ارزهای دیجیتال است. شرکتی که این استیبل کوین را صادر میکند به میزان توکنهایی که صادر کرده، دارای ذخیره از ارز فیات مورد نظر است. یعنی اگر شرکتی صد میلیون توکن بر روی بلاک چین صادر کرده باشد باید صد میلیون دلار در حسابهای بانکی به عنوان پشتوانه توکنها سپرده گذاری کرده باشد.
این شرکتها از یک نهاد دولتی برای تایید صحت عملکرد خود و جلب اعتماد کاربران کمک میگیرند. این نهادهای دولتی به صورت دورهای گزارش عملکرد شرکتهای صادر کننده رمز ارز را منتشر میکنند و همین مساله منجر به ایجاد اعتماد میشود. معمولا پشتوانه این نوع استیبل کوین تنها ارز فیات نیست و داراییهای دیگری مثل اوراق قرضه نیز برای این منظور استفاده میشود.
مطرحترین استیبل کوین با پشتوانه پول یک کشور، ارز دیجیتال «تتر» (Tether) است. هر تتر برابر با یک دلار آمریکا است. این ارز دیجیتال در سال 2014 بر روی شبکه «اومنی» (Omni) ایجاد شد. اومنی اولین شبکهای بود که بر روی بلاک چین بیت کوین ساخته شد. تتر طی سالهای بعد بر روی شبکههای بلاک چین مختلف نظیر «اتریوم»، «ترون»، «بایننس اسمارت چین»، «سولانا» ارائه شد.
بیشتر مدیران ارشد شرکت تتر، بنیانگذاران صرافی ارز دیجیتال «بیتفینکس» (Bitfinex) نیز هستند. با توجه به این مسئله، بسیاری از کاربران، صرافی بیتفیکس را متهم به بازارسازی یا صدور توکنهای تتر بدون پشتوانه میکنند به طوری که، میتوان یکی از بزرگترین چالشهای شرکت تتر از ابتدا تاکنون را اثبات وجود پشتوانه کافی متناسب با توکنهای تتر بر روی بلاک چینهای مختلف دانست.
امروزه شرکتهای مختلف فعال در حوزه ارزهای دیجیتال، استیبل کوین پولهای رایج بسیاری از کشورها را ایجاد کردهاند. در حال حاضر استیبل کوین دلار، یورو، ین ژاپن، یوان چین و بسیاری از ارزهای دیگر به صورت توکن در دسترس هستند. برای خرید تتر به صورت امن و سریع میتوانید از صرافی رابکس استفاده کنید.
استیبل کوین با پشتوانه دارایی
یکی از مشکلات اساسی ارزهای فیات کم شدن ارزش آنها است. به عنوان مثال، ارزش یک دلار در بیست سال پیش با یک دلار در حال حاضر یکسان نیست. در نتیجه ارزش توکنها با پشتوانه ارزهای فیات نیز در طی زمان کاهش مییابد. این امر شاید در مدت زمان کوتاهی رخ ندهد اما برای کسانی که میخواهند مدت زیادی استیبل کوین نگهداری کنند قابل توجه است.
به دلیل وابستگی استیبل کوینها به ارزهای فیات، استیبلکوینهایی با پشتوانه داراییهای فیزیکی دیگر به وجود آمد. بیشتر این استیبل کوینها پشتوانه طلا دارند. در وایت پیپر هر یک از این پروژهها به صورت شفاف میزان طلای پشتوانه هر توکن نوشته شده است. در ادامه به معرفی چند پروژه از این استیبل کوینها با پشتوانه طلا خواهیم پرداخت.
استیبل کوین تتر گلد ( Tether Gold)
این توکن توسط شرکت تتر صادر شد. ارزش هر تتر گلد برابر با یک انس طلا در بازار لندن است. کاربران میتواند به صورت مستقیم تتر گلد را از شرکت تتر خریداری کنند. حداقل میزان خرید 50 توکن است. برخی صرافیهای ارز دیجیتال نیز از تتر گلد پشتیبانی میکنند. در این صرافیها کاربران میتوانند مقادیر دلخواه خود از این توکن را تهیه کنند.
استیبل کوین پکس گلد (Pax Gold)
پکس گلد یک توکن با استاندارد ERC-20 بر روی بلاک چین اتریوم است. این پروژه در سپتامبر 2019 توسط آقای «چارلز کاسکاریلا» (Charles Cascarilla) بنیانگذار شرکت «پکس استاندارد» (Pax Standard) راه اندازی شد. هدف این پروژه فراهمسازی شرایطی جهت سرمایهگذاری بر روی طلا برای سرمایهگذاران خرد است.
مدیران این پروژه معتقد هستند به دلیل هزینههای نگهداری و حمل و نقل طلا، امکان سرمایهگذاری بر روی طلا برای همه فراهم نیست و این پروژه با توکنیزه کردن (تبدیل کردن به توکن دیجیتال) طلا این امکان را فراهم میکند. طلاهای این پروژه در انبار شرکت Brink در شهر لندن انگلستان نگهداری میشود. هر توکن پکس گلد برابر با یک انس طلای فیزیکی بازار لندن است.
استیبل کوین با پشتوانه ارز دیجیتال
برخی از استیبل کوین ها، از دیگر ارزهای دیجیتال به عنوان پشتوانه بهره میبرند، اما یک مشکل مهم وجود دارد. با توجه به اینکه ارزهای دیجیتال دارای نوسانات زیادی هستند، احتمال دارد قیمت رمز ارز پشتوانه از ارزش استیبل کوین صادر شده کمتر گردد. برای حل این مشکل درصد محددی از پشتوانه ارائه ده به صورت ارز دیجیتال در اختیار کاربران قرار میگیرد.
به عنوان مثال، اگر مقدار دو میلیون دلار از یک رمز ارز به عنوان پشتوانه استیبل کوین گذاشته شود، فقط یک میلیون دلار استیبل کوین صادر میگردد. به این صورت حتی اگر رمز ارز پشتوانه تا پنجاه درصد کاهش قیمت را تجربه کند باز هم استیبل کوین دارای پشتیبانی کافی است. معمولا قبل از رسیدن به این نقطه بحرانی از کاربر خواسته میشود تا با افزایش پشتوانه خود از لیکوئید شدن پوزیشن خود جلوگیری کند.
استیبل کوین «دای» (DAI) یکی از استیبل کوین های با پشتوانه ارز دیجیتال است. هر توکن دای برابر با یک دلار آمریکا و پشتوانه این ارز دیجیتال، رمز ارز اتر (ETH)، کوین شبکه اتریوم است. این پروژه به صورت غیر متمرکز بر روی بلاک چین اتریوم فعال است. به عنوان مثال، اگر کاربری بخواهد 100 هزار توکن دای بر روی شبکه صادر کند، حداقل باید به میزان 150 هزار دلار اتریوم در این پروژه به عنوان وثیقه قفل کند.
این رمز ارز بر روی پلتفرم میکردائو ایجاد شده است که دارای یک توکن حاکمیتی با نماد MKR است. دارندگان این توکن با مشارکت در مدیریت این پروژه درصدهای مختلف وثیقهگذاری و هم چنین ارزهای قابل قبول به عنوان پشتیبان را برای پروژه تعریف میکنند. پروژه میکردائو در حال حاضر پشتیبانی از دیگر ارزهای دیجیتال را به پلتفرم خود اضافه کرد. یکی از معروفترین این ارزها رپد توکن بیت کوین است که بر روی شبکه اتریوم ساخته شده است.
به این صورت دیگر ارزهای دیجیتال را نیز با نرخ 150 درصد به عنوان پشتوانه برای صدور توکن دای میتوان استفاده کرد. البته نرخ تبدیل ارزهای دیجیتال میتواند در یک پروژه متفاوت باشد. به این معنی که شاید اتریوم با نرخ 150 درصد باشد اما مثلا برای رمز ارز شیبا (SHIB) این نرخ 200 درصد باشد. این موضوع به سیاستهای پروژه و زیاد و کم بودن نوسانات در هر رمز ارز مربوط میشود.
انواع استیبل کوین الگوریتمی چیست ؟
آخرین نسل از ارزهای دیجیتال با پشتوانه ثابت که تاکنون به دنیای ارز دیجیتال معرفی شده، استیبل کوین های الگوریتمی هستند. این نوع استیبل کوینها پشتوانه خاصی ندارند و بر اساس الگوریتمهای ریاضی فعالیت خود را دنبال میکنند. استیبل کوین های الگوریتمی به انواع مختلفی تقسیم میشوند که در ادامه به بررسی هر یک از آنها میپردازیم.
استیبل کوین های با عرضه متغیر (Rebase)
در استیبل کوین های با عرضه متغیر به جای تغییر در ارزش توکن، تعداد توکنهای ضرب شده افزایش یا کاهش مییابد. به این صورت ارزش هر توکن مقدار ثابتی باقی میماند. پروتکل «امپل فورث» (Ampleforth) از جمله پروژههایی است که استیبل کوین الگوریتمی از نوع «تغییر پایه» (Rebase) دارد. در این پروژه هر 24 ساعت یک بار با توجه به قیمت توکن، تعداد توکنها کم یا زیاد میشود.
تصور کنید شما صد توکن AMPL به قیمت صد دلار خریداری و در کیف پول ارز دیجیتال خود ذخیره کردهاید. حال در اثر تورم قیمت هر توکن از یک دلار در مبدا زمانی کمتر شده و ارزش توکنهای شما به 90 دلار در زمان مبدا رسیده است. در چنین شرایطی پروژه برای رساندن ارز دارایی شما به همان صد دلار در زمان مبدا، توکنهای جدیدی ایجاد و در اختیار شما قرار میدهد. با این کار ارزش داراییهای شما دوباره به صد دلار میرسد.
این اتفاق به صورت برعکس نیز صادق است و اگر شرایط اقتصادی به گونهای باشد که ارزش ارز فیات پشتوانه نسبت به زمان مبدا افزایش یابد در این حالت بخشی از توکنهای در اختیار شما سوزانده میشود تا ارزش توکنهای شما به همان صد دلار زمان مبدا برسد. در امپل فورث اگر مقدار تغییر قیمت از 1.06 بیشتر باشد ریبیس مثبت (زیاد شدن تعداد توکنها) و در صورتی که مقدار تغییرات قیمتی از 0.96 بیشتر شود ریبیس منفی یا کم شدن تعداد توکنها انجام میشود.
استیبل کوین های چند توکنی
یکی از انواع استیبل کوین های الگوریتمی، استیبل کوین چند توکنی است. در این مدل از استیبل کوین ها، پروژه دو یا چند توکن دارد. یکی از توکنها استیبل کوین است و توکنهای دیگر، وظیفه جذب نوسانات بازار را بر عهده دارند. رمز ارز «USDD» یکی از پروژههای معروف استیبلکوینهای چند توکنی ساخته شده بر روی شبکه ترون است.
رمز ارز USDD و توکن TRX دو توکن این پروژه محسوب میشوند. در این نوع از پروژهها نرخ مبادله استیبل کوین فارغ از قیمت واقعی در حال مبادله در نظر گرفته میشود. کاربران همواره این استیبل کوین را با قیمت مشخص شده میتوانند در صرافی غیر متمرکز رسمی پروژه مبادله کنند.
به عنوان مثال، یک پروژه توکن A و B را دارد. در این پروژه توکن A را استیبل کوین و برابر با یک دلار در نظر میگیریم. حال تصور کنید قیمت توکن A در بازار به 0.9 دلار رسیده است و توکن B با قیمت سه دلار در همه پلتفرمها در حال مبادله است. در این شرایط کاربران میتوانند بین توکنهای پروژه آربیتراژ کنند.
صد توکن A در دیگر پلتفرمها خریداری میکنیم. حال در صرافی پروژه توکنهای A خود را با توکن B معاوضه میکنیم. همانطور که گفتیم در صرافی پروژه قیمت توکن A همواره یک دلار در نظر گرفته میشود. حال میتوانیم مقدار توکنهای B خود را در دیگر پلتفرمها به فروش رسانیم. ارزش فروش بدون احتساب کارمزد هایی که در معاملات باید پرداخت کنیم حدود صد دلار خواهد بود. به این صورت ده دلار سود باقی میماند.
همواره افراد بسیار زیادی وجود دارند که منتظر ایجاد فرصتی مانند مثال ما باشند تا به کسب درآمد ارز دیجیتال بپردازند. به این صورت از کوچکترین اختلاف قیمت ایجاد شده کاربران به سرعت برای کسب سود استفاده مینمایند. استیبل کوین پروژه در صورتی که کمترین تغییر قیمتی پیدا کند به سرعت توسط کاربران به قیمت ثابت خود باز میگردد.
استیبل کوین الگوریتمی کسری
استیبل کوین های الگوریتمی کسری ویژگی استیبل کوین های الگوریتمی و وثیقهای را با هم ترکیب میکنند. این نوع از استیبل کوین از وثیقه گذاری بیش از حد که ممکن است در مدل استیبلکوینهای وثیقه ای رخ دهد جلوگیری میکند. از طرفی دیگر نسبت به استیبلکوینهای کاملا الگوریتمی سطح بالاتری از ثبات را ارائه میدهند. در واقع در این نوع از استیبل کوینها مقدار کمی از توکنهای ایجاد شده دارای پشتوانه فیزیکی هستند و قیمت به صورت الگوریتمی کنترل میشود.
به این نوع از استیبل کوینها وثیقه جزئی نیز میگویند. اولین پروژه که این نوع از استیبل کوین را ارائه داد، «فراکس» (Frax) بود. استیبل کوین FRAX ارزش ثابتی برابر با یک دلار دارد و توکن حاکمیتی مربوط به دائو این پروژه ارز دیجیتال FXS است. نسبت وثیقه مورد نیاز در این پروژه با توجه به قیمت رمز ارز FRAX تعیین میشود.
در صورتی که قیمت رمز ارز بالاتر از یک دلار باشد میزان وثیقه کاهش و در صورت پایینتر بودن قیمت رمز ارز از یک دلار میزان وثیقه مورد نیاز افزایش مییابد. پروژه فراکس بر روی بلاک چین اتریوم اجرا شده است اما بنیان گذاران آن تصمیم دارند این پروژه را بر روی دیگر بلاک چینهای مطرح نیز توسعه دهند. این پروژه برای تعیین قیمت ارز دیجیتال خود از صرافی یونی سواپ (Uniswap) استفاده میکند. «سام کاظمیان» (Sam Kazemian) برنامه نویس ایرانی-آمریکایی، بنیان گذار این پروژه است.
مزایا و معایب استیبلکوینهای الگوریتمی
پس از سقوط پروژه «ترا» (Terra) و در ادامه آن فروپاشی استیبل کوین این پروژه، نگاه فعالان ارزهای دیجیتال به استیبل کوین ها بهخصوص استیبلکوینهای الگوریتمی بسیار محافظهکارانهتر شده است. در ادامه به مزایا و معایبی که این نوع از استیبل کوین ها به همراه دارند میپردازیم.
مزایای استیبل کوینهای الگوریتمی
بزرگترین مزیت استیبلکوینهای الگوریتمی، تمرکز زدایی است. هیچ فرد یا نهاد خاصی بر روی این نوع از استیبل کوین ها نمیتوانند نظارت داشته باشد. این استیبل کوین ها به طور کامل توسط معادلات ریاضی بر روی بلاک چین غیر متمرکز ایجاد و کنترل میشوند. مزیت دیگر، شفافیت این پروژهها است. به دلیل عدم نیاز به وثیقه کاربران نگرانی از بابت نبود پشتوانه ندارند. ضمن اینکه عملکرد پروژه برای بررسی همگان بر روی بلاک چین وجود دارد و به صورت شفاف قابل بررسی است.
معایب استیبلکوینهای الگوریتمی
یکی از بزرگترین انتقادهایی که به این دسته از استیبل کوینها وارد میشود، معماری ضعیف الگوریتم آنها است. بسیاری از کاربران معتقدند منطق ایجاد این پروژهها قوی نیست. آنها بر این باورند که نداشتن وثیقه و جایگزین کردن انگیزه مالی برای تعیین قیمت یک دارایی، راهکار چندان پایداری نیست و خطر ریزش آن دارایی همیشه وجود دارد.
مشکل دیگر، نبود تضمینی برای رفتار گلهای است.اگر به هر دلیلی جو منفی علیه یک پروژه ارز دیجیتال با ارزش ثابت الگوریتمی ایجاد شود. کاربران زیادی استیبلکوینهای خود را میفروشند و همین مسئله باعث ریزش قیمت استیبلکوین میشود. این مورد در پروژه لونا به وضوح اتفاق افتاد.
بزرگترین استیبلکوینهای بازار کدامند؟
استیبل کوینها به خاطر ثبات قیمتی ذاتی که دارند از همان ابتدا در بازار ارزهای دیجیتال مورد توجه زیادی قرار گرفتند. امروزه برخی از ارزهای دیجیتال با ارزش ثابت از جهت ارزش بازار در جایگاه بالایی در بین ارزهای دیجیتال هستند. در زمان نگارش این مقاله، سه رمز ارز از ده ارز دیجیتال برتر بازار استیبل کوین هستند.
تتر با همه حواشی که طی سالهای گذشته داشته، با ارزش بازاری بیش از 65 میلیارد دلار سومین ارز دیجیتال بازاراست. رمز ارز «کوینبیس یو اس دی» USDC با مارکت کپِ حدود 54 میلیارد دلار رمز ارز چهارم بازار و رمز ارز «بایننس یو اس دی» (Binance USD) با ارزش بازاری حدود 17 میلیارد دلار هفتمین رمز ارز برتر بازار از نظر مارکت کپ است.
استفاده از استیبل کوین برای سرمایهگذاری مناسب است؟
در چند سال گذشته بسیاری از کاربران به جای نگهداری از دلار، یورو یا دیگر ارزهای کشورها، ترجیح میدهند معادل دیجیتالی آن را نگهداری کنند. از جمله مزایای این کار، خرید و فروش بسیار راحتتر این رمز ارزها نسبت به معادل فیزیکی است. همچنین مخاطراتی که نگهداری فیزیکی ارزها برای دارندگان آنها به همراه دارد، در نسخه دیجیتال حذف میشود. نگهداری از ارزهای دیجیتال با ارزش ثابت دارای معایبی نیز هست.
گم کردن عبارت بازیابی کیف پولی که استیبلکوینها در آن ذخیره شده است، یکی از خطرات این مدل پس انداز به شمار میرود. البته این خطر همواره برای تمامی ارزهای دیجیتال وجود دارد. یکی دیگر از خطراتی که استیبل کوینها را تهدید میکند، «دیپگ شدن» (Depeg) آنها است. این اصطلاح به این معنی است که همواره یک واحد از استیبلکوین با یک دلار برابر نیست و ارزش خود را از دست میدهد. کاربران باید این مزایا و معایب را بدانند و با توجه به شرایط خود یکی از راهها برای پس انداز با ارزهای فیات را انتخاب کنند.
تفاوت ارز دیجیتال بانک مرکزی با استیبل کوین
از ابتدای پیدایش ارزهای دیجیتال، این فناوری مخالفان بسیاری داشته است. یکی از سرسختترین این مخالفها دولتها هستند. با این وجود، فعالیت دولتها در بازار ارزهای دیجیتال گسترش پیدا کرده است. بسیاری از دولتها در پی تحقیق و توسعه در این حوزه هستند و در راستای استفاده از این فناوری قدم برداشتهاند.
برخی نیز به دنبال کنترل بازار ارزهای دیجیتال با قانونگذاری هستند. یکی از اقدامات سالهای اخیر دولتها، صدور ارزهای دیجیتال توسط بانکهای مرکزی بوده است. «ارز دیجیتال بانک مرکزی» (Central Bank Digital Currency | CBDC) توکنهایی هستند که در بیشتر موارد ارزشی برابر با پول بانک مرکزی دارند و تنها تفاوت آن صدور آنها بر روی بستر بلاک چین است. شرکتهای مختلف، استیبلکوینهایی با پشتوانه ارزهای کشورها بر روی بلاک چینهای مختلف صادر میکنند.
بسیاری از این شرکتها برای اثبات صحت انجام کار خود از حسابرسی و ممیزهای دولتی استفاده مینمایند. اما ارزهای دیجیتال بانک مرکزی، استیبلکوینهای محسوب میشوند که بانک مرکزی هر کشور اقدام به انتشار آنها میکند و از این جهت بسیاری آنها را کم ریسکتر از دیگر استیبل کوینها میدانند. البته لازم به ذکر است که با توجه به ماهیت غیر متمرکزی که ارزهای دیجیتال دارند، بسیاری از فعالان این حوزه ورود دولتها را چندان مثبت ارزیابی نمیکنند.
نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید