فهرست مطالب
- دی پگ شدن چیست؟
- چرا یک استیبل کوین دی پگ می‌شود؟
- احتمال دی پگ شدن کدام استیبل کوین کمتر است؟
- جمع‌بندی
استیبل کوینها از کاربردی‌ترین انواع ارزهای دیجیتال هستند که علاوه بر آسان کردن امکان ترید و سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال، باعث اتصال سیستم مالی متمرکز و سیستم مالی غیرمتمرکز می‌شوند. استیبل کوینها ارزش خود را از یک دارایی دیگر مثل دلار، یورو و طلا می‌گیرند و برای اینکه بتوانند ارزش خود را حفظ کنند باید پشتوانه معادل را داشته باشند. اگر به هر دلیلی ارزش استیبل کوین از ارزش دارایی پشتوانه خود فاصله بگیرد در این صورت مساله دی پگ شدن پیش می‌آید. در این مقاله به بررسی کامل مفهوم دیپگ شدن در ارزهای دیجیتال می‌پردازیم و دلایل آن را بررسی می‌کنیم.
دی پگ شدن چیست؟
«دی پگ شدن» (Depegging) در بازار ارزهای دیجیتال به معنی انحراف قیمت یک استیبل کوین از ارزش دارایی پشتوانه آن است. پگ به معنی وابستگی قیمتی یک استیبل کوین به یک دارایی دیگر است و وقتی انحرافی در این وابستگی مشاهده می‌شود از اصطلاح دیپگ شدن استفاده می‌شود. به عنوان مثال، اگر قیمت یک استیبل کوین با پشتوانه دلار آمریکا زیر یک دلار معامله شود، در اینصورت گفته می‌شود که استیبل کوین مورد نظر دی پگ شده و وابستگی قیمتی خود به دلار آمریکا را از دست داده است.
اصطلاح دی پگ شدن فقط مخصوص بازار کریپتوکارنسی نیست و در بازارهای مالی سنتی نیز اگر یک دارایی توسط یک دارایی دیگر پشتیبانی شود اما قیمت دارایی از پشتوانه خود کمتر باشد در این حالت نیز از دیپگ شدن استفاده می‌شود. به هر حال Depegging یک اتفاق بسیار بد برای یک استیبل کوین است و نشان از بحران در پشتوانه رمز ارز دارد. دی پگ شدن استیبل کوینها می‌تواند تاثیر منفی زیادی بر روی کلیت بازار داشته باشد و باعث ریزش‌های شدید شود.
در روزهای گدشته (اواخر اسفند 1401) دی پگ شدن استیبل کوین USDC و DAI به دلیل ورشکستگی چند بانک بزرگ آمریکایی تاثیر آنی بر روی بازار ارز دیجیتال گذاشت و باعث ریزش قیمت بیت کوین به زیر 20 هزار دلار شد. اگرچه با دخالت وزارت خزانه‌داری آمریکا و فدرال رزرو و اطمینان بخشی آن‌ها، قیمت این استیبل کوینها دوباره به یک دلار برگشت اما نمونه‌های قبلی دی پگ شدن استیبل کوینها مثل UST نیز وجود دارند که نتوانستند دوباره به قیمت یک دلاری خود برگردند و به طور کلی از بین رفتند.
چرا یک استیبل کوین دی پگ می‌شود؟
تا به اینجا فهمیدیم که دی پگ شدن ارز دیجیتال به چه معنی است اما سوال مهمی که هنوز به آن پاسخ داده نشده است این است که چرا استیبل کوینها دیپگ می‌شوند. برای پاسخ به این سوال می‌توان از نمونه‌های واقعی قبلی دی پگ شدن استیبل کوینها استفاده کرد و شرایط که منجر به دیپگینگ آن‌ها شد را مورد بررسی قرار داد.
استفاده از روش‌های ناکارآمد
یکی از عمیق ترین دی پگ‌های استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال مربوط به استیبل کوین UST در پروژه ترا بود. این استیبل کوین به صورت الگوریتمی طراحی شده بود و براساس مکانیزم توکن سوزی و مینت کردن توکن‌های LUNA و UST کار می‌کرد. اگر قیمت UST به زیر یک دلار می‌رسید کاربران می‌توانستند با سوزاندن توکن‌های UST خود به قیمت 1 دلار، توکن‌های لونا ایجاد کنند و از این طریق با کاهش عرضه UST قیمت آن را به 1 دلار برسانند. در صورتیکه قیمت UST به بالای یک دلار می‌رسید کاربران می‌توانستند با سوزاندن توکن‌های لونا خود، توکن‌های جدید UST مینت کنند و از طریق افزایش عرضه قیمت UST را به یک دلار برسانند.
این ایده اگرچه در نگاه اول بسیار کاربردی به نظر می‌رسد اما در شرایط ریزشی بازار و زمانی که قیمت توکن لونا با ریزش همراه باشد مناسب نیست. در چنین شرایطی اگر استیبل کوین UST دی پگ شود کاربران ریسک خرید USTو تبدیل آن به لونا را نمی‌پذیرند زیرا معلوم نیست این تبدیل با ریزش قیمت لونا به نفع آن‌ها باشد یا نه. در عمل نیز همچین اتفاقی برای پروژه ترا افتاد و با کاهش شدید قیمت لونا امکان تبدیل UST به لونا از بین رفت و الگوریتم اراپه شده نتوانست از دی پگ شدن این استیل کوین جلوگیری کتد.
نبود پشتوانه مالی کافی
استیبل کوین‌های متمرکز برای تولید توکن‌های استیبل خود باید دارایی پشتوانه آن را در بانک‌ها و موسسات مالی معتبر پس انداز کنند تا توانایی تبدیل استیبل کوین به پول فیات یا هر پشتوانه فیزیکی دیگر مثل طلا را داشته باشند. استیبل کوین تتر یکی از اصلی‌ترین و قدیمی‌ترین استیبل کوین‌های بازار کریپتوکارنسی است که تقریبا همواره در معرض اتهام نداشتن پشتوانه کافی بوده است و همین مساله گاهی اوقات باعث دی پگ شدن آن شده است اما این دی پگ شدن سریع جبران شده و قیمت تتر به یک دلار برگشته است.
مساله دیگری که در این بخش وجود دارد ریسک‌های مرتبط با انواع پشتوانه‌ها و نحوه نگهداری آن‌ها است. بخشی از پشتوانه استیبل کوین USDC به صورت دلار و اوراق خزانه در بانک سیلیکون ولی نگهداری می‌شد. به دلیل افزایش بیش از حد نرخ بهره در آمریکا این بانک به سمت ورشکستگی رفت و فعالیت این بانک تعطیل شد. این در حالی بودکه بخشی از پشتوانه استیبل کوین‌های USDC در این بانک قفل شده بود. این مساله باعث فشار فروش این توکن و تبدیل آن به سایر استیبل کوینها شد که خروجی آن دی پگ شدن استیبل کوین USDC بود.
استیبل کوین غیرمتمرکز DAI دیگر استیبل کوینی بود که همزمان با USDC دیپگ شد. در سال‌های ابتدایی فعالیت پروژه MakerDAO پشتوانه توکن‌های DAI تنها کوین‌های اصلی بازار مثل اتریوم و بیت کوین بود و پشتوانه آن نیز با لیکوپید کردن وثیقه‌های کاربران حفظ می‌شد. در سال‌های گذشته استفاده از USDC نیز به عنوان پشتوانه ایجاد این استیبل کوین مورد قبول واقع شد و به همین دلیل دی پگ شدن استیبل کوین USDC به صورت غیرمستقیم باعث دی پگ شدن DAI نیز شد. با اطمینان بخشی مقامات آمریکایی در مورد دسترسی شرکت سیرکل به دارایی‌های خود هر دو این استیبل کوینها به قیمت یک دلاری خود برگشتند.
ریسک‌های مرتبط با قانون‌گذاری دولت‌ها
بسیاری از استیبل کوین‌های معروف بازار متمرکز هستندو به همین دولت‌ها و نهادهای قانون گذار می‌توانند بر روی فعالیت آن‌ها تاثیر گذار باشند. این تاثیر گاهی اوقات به صورت دی پگ شدن استیبل کوین خودنمایی می‌کند. استیبل کوین BUSD با شراکت صرافی ارز دیجیتال بایننس و شرکت پکسوس راه‌اندازی شده است. در اوایل فوریه 2023 کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایلات متحده (SEC) اعلان کرد که قصد دارد از پکسوس به دلیل نقض قوانین حمایت از سرمایه‌گذار شکایت کند زیرا SEC ادعا می‌کند که BUSD یک اوراق بهادار ثبت نشده است.
همین مساله باعث دی پگ شدن BUSD و کاهش قیمت بایننس کوین شد. با این اتفاق پکسوس تصمیم گرفت صدور استیبل کوین BUSD را متوقف کند اما به کاربران امکان تبدیل BUSDهای خود به دلار یا استیبل کوین USDP را داد. نمونه دیگر تاثیر قانون‌گذاری بر قیمت استیبل کوین مربوط به دی پگ شدن HUSD است که در اثر تغییر برخی از قوانین، حساب چندین بازارساز این استیبل کوین بسته شد و همین مساله منجر به دی پگ شدن این استیبل کوین گردید.
دی پگ شدن در اثر خروج پول از بازار
یکی از عواملی که معمولا به صورت کوتاه مدتی باعث دی پگ شدن استیبل کوینها می‌شود خروج پول از بازار ارزهای دیجیتال است که فشار عرضه استیبل کوینها را افزایش می‌دهد. در صورتی که بازار ارزهای دیجیتال وارد روند ریزشی شود و نرخ بهره نیز نزدیک به صفر باشد نگهداری ارز فیات یا استیبل کوین معادل آن سودی برای سرمایه‌گذاران ندارد و آن‌ها تلاش می‌کنند تا استیبل کوین‌های خود را تبدیل به پول واقعی کرده و در بازارهای سنتی سرمایه‌گذاری کنند. این اتفاق منجر به فشار عرضه و دی پگ شدن استیبل کوین به صورت موقت می‌شود. زیرا پشتوانه کافی برای انجام این تبدیل وجود دارد و تنها مساله زمان باعث این اتفاق می‌شود.
احتمال دی پگ شدن کدام استیبل کوین کمتر است؟
تا به امروز استیبل کوین‌های زیادی در بازار رمز ارز ها به وجود آمده‌اند که از میان آن‌ها استیبل کوین‌های با پشتوانه ارز فیات به خصوص دلار آمریکا بیشتر مورد توجه بوده‌اند. این نوع استیبل کوینها را به صورت کلی می‌توان در سه دسته متمرکز، غیرمتمرکز و الگوریتمی دسته‌بندی کرد. استیبل کوین‌های متمرکز توسط شرکت‌های معتبر و با دریافت مجوز از نهادهای قانون‌گذار ایجاد می‌کنند. استیبل کوین‌های غیرمتمرکز به پشتوانه وثیقه ارزهای دیجیتال تولید می‌شوند و استیبل کوین‌های الگوریتمی بدون پشتوانه و بر اساس الگوریتم‌های ریاضی تولید می‌شوند.
از آنجایی که پشتوانه استیبل کوین‌های متمرکز توسط نهادهای قانونی مورد بررسی قرار می‌گیرد و فعالیت‌های آن‌ها بر اساس قوانین انجام می‌شود احتمال دی پگ شدن این دسته از ارزهای دیجیتال به نظر پایین می‌رسد. اما دو مساله مهم در این ارتباط وجود دارد. مساله اول ریسک‌های مربوط به نهادهای پولی مثل بانک‌ها است که ورشکستگی آن‌ها می‌تواند منجر به دی پگ شدن استیبل کوینها شود. مشابه اتفاقی که برای استیبل کوین USDC افتاد. برای جلوگیری از این اتفاق نیاز به مدیریت ریسک ذخایر وجود دارد. مساله دوم دخالت نهادهای متمرکز در این شرکت‌ها است که استفاده از این استیبل کوینها را با ریسک بالا همراه می‌کند.
استیبل کوین‌های غیرمتمرکزی که از میزان وثیقه بالایی به نسبت استیبل کوین ایجاد شده برخوردار هستند و پشتوانه آن‌های ارزهای دیجیتال معتبر بازار مثل بیت کوین و اتریوم است احتمال دی پگ شدن بسیار پایینی دارند زیرا وثیقه مورد نظر با کاهش قیمت ارزهای پشتوانه لیکوپید می‌شود و به همین دلیل همواره استیبل کوین ارزش خود را حفظ می‌کند. استفاده از سایر استیبل کوین‌های متمرکز به عنوان پشتوانه تولید استیبل کوین غیرمتمرکز – مشابه کاری که پروژه میکردائو با استفاده از USDC کرد – ریسک‌های استیبل کوین‌های متمرکز را به استیبل کوین‌های غیرمتمرکز اضافه می‌کند.
در نهایت استیبل کوین‌های الگوریتمی ریسک بسیار بالایی را از منظر دی پگ شدن به همراه دارند زیرا هیچ پشتوانه فیزیکی برای آن‌ها وجود ندارد و با اتفاقات ناگهانی در بازار ممکن است این استیبل کوینها دی پگ شوند و همانند UST دیگر نتوانند به ارزش یک دلاری خود برسند. به نظر می‌رسد ایده استیبل کوین الگوریتمی هنوز آن قدر که باید پخته نیست و نیاز به بررسی جنبه‌های مختلف آن وجود دارد تا جلوی دی پگ شدن آن‌ها گرفته شود.
جمع‌بندی
استیبل کوین‌های یکی از کاربردی‌ترین دسته‌های ارز دیجیتال هستند و منظور از دی پگ شدن آن‌ها انحراف قیمت آن از قیمت دارایی پشتوانه است. در سال‌های گذشته بسیاری از استیل کوینها مثل «USDC»، «USDT» و «DAI» دچار دی پگ‌های موقتی شده و دوباره به ارزش اصلی خود بازگشته‌اند. در مقابل برخی دیگر از استیبل کوینها مثل «UST» به طور کلی ارزش خود را از دست داده و از بین رفته‌اند. در این مقاله معنی دیپگ شدن به همراه عواملی که منجر به این اتفاق می‌شود مورد بررس قرار گرفتند.
نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید