ارزش کل قفل شده چیست؟ کاربرد و مفهوم TVL در دیفای

اقتصاد غیرمتمرکز یا دیفای اهمیت بسیار زیادی در جهان ارزهای دیجیتال دارد و به همین دلیل افراد بسیار زیادی به صورت روزمره با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. یکی از مفاهیمی که در دیفای به کار می‌رود «ارزش کل قفل شده» (Total Value Locked) است. ارزش کل قفل شده به زبان ساده، میزان دارایی‌هایی را نشان می‌دهد که در حال حاضر در یک پروتکل استیک شده اند.

این مفهوم برای کاربرانی که قصد دارند دارایی‌های خود را در یک پروتکل ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند اهمیت زیادی دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی مفهوم ارزش کل قفل شده بپردازیم، اهمیت و ابعاد مختلف آن را بررسی کنیم و چگونگی محاسبه‌ی آن را به شما آموزش دهیم. علاوه بر این در این مقاله شاخص TVL را در پلتفرم‌های دیفای و تغییرات آن را بررسی می‌کنیم.

دیفای چیست؟

تا پیش از ظهور ارزهای دیجیتال تمام امور مالی به صورت متمرکز انجام می‌شد. این در حالی است که پس از آن معاملات و تراکنش‌ها بدون نیاز به یک سازمان یا پلتفرم متمرکز قابل انجام بود. دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهد به لطف قراردادهای هوشمند و پروتکل‌های مختلف بدون واسطه و به صورت غیرمتمرکز خدمات مالی دریافت کنند. این خدمات مالی می‌تواند شامل وام، پروژه‌های بیمه و البته کشت سود شود.

با ظهور دیفای پلتفرم‌های بسیاری دست به انجام پروژه‌های مختلف با پروتکل‌های متفاوت زدند. سوال مهمی که در این راستا ذهن مخاطبان راب ه خود مشغول کرد این بود که چگونه می‌توان اطمینان پیدا کرد که یک پلتفرم واقعی است و اسکم یا کلاهبرداری نیست.

افراد مختلفی در این زمینه تحقیق کردند و به چند شاخص مختلف رسیدند. یکی از مهمترین شاخص‌های بررسی امنیت پلتفرم‌های مختلف دیفای سرمایه کل قفل شده است که نشان می‌دهد تا چه حد کاربران و سرمایه‌گذاران به یک پروتکل اطمینان دارند. در ادامه به بررسی دقیق مفهوم آن می‌پردازیم و آن را جزء به جزء توضیح خواهیم داد.

ارزش کل قفل شده چیست؟

برای بررسی پروتکل‌های دیفای به شاخصی نیاز است که علاوه بر مشخص کردن کیفیت پروتکل، علاقه و اعتماد کاربران به آن را نیز نشان دهد. شاخصی که اکثر کاربران دیفای بر سر آن توافق دارند، ارزش کل قفل شده یا همان TVL است. به سادگی می‌توان گفت TVL به عنوان ارزش کل ارزهای دیجیتال قفل شده در یک قرارداد هوشمند است اما اهمیت آن در تاثیری است که بر پروتکل‌های دیفای می‌گذارد.

ارزش کل قفل شده یک معیار حائز اهمیت است که برای سلامت پروتکل سنجیده می‌شود. این معیار بر اساس سه عامل اصلی در نظر گرفته می‌شود. اولین مسئله محاسبه عرضه است. بعد از آن عرضه حداکثر و قیمت فعلی دارایی‌ها نیز محاسبه می‌شوند. جالب است بدانید در سال 2022 ارزش کل قفل شده در دیفای به دو میلیارد دلار رسید. این عدد برای بازاری جدید برای سرمایه‌گذاری بسیار شگفت انگیز است.

یک نکته قابل توجه درباره TVL وجود دارد که بهتر است بدانید. ارزش کل قفل شده با توجه به تغییر ارزش فیات‌ها و به صورت ویژه‌ای دلار، تغییر می‌کند. به همین دلیل بهتر است زمان بررسی این شاخص، به ارزش دلار و قیمت آن در ایران هم دقت کنید. بسیاری از پروتکل‌ها، TVL را با توکن بومی خود محاسبه می‌کنند و اگر توکن آن‌ها نوسان قیمت داشته باشد، روی شاخص ارزش کل قفل شده تاثیر خواهد گذاشت. بیایید نگاهی به نحوه‌ی محاسبه ارزش کل قفل شده بیاندازیم.

نحوه محاسبه‌ی ارزش کل قفل شده

حالا که به خوبی متوجه شدیم ارزش کل قفل شده چیست، سوال مهم این است که این شاخص چگونه محاسبه می‌شود. به سادگی می‌توان گفت برای محاسبه‌ی ارزش کل قفل شده باید مجموع تعداد دارایی‌های دیجیتالی قفل شده در یک پروتکل دیفای یا قراردادهوشمند را محاسبه کرد. این عدد شامل تمام ارزهای دیجیتال، استیبل کوین‌ها و سایر توکن‌هایی که به عنوان وثیقه برای وام‌ها استفاده می‌شوند، هستند.

بیایید محاسبه‌ی ارزش کل قفل شده را در یک مثال بررسی کنیم؛ تصور کنید یک پروتکل دیفای به ارزش 10 میلیون دلار اتریوم، 5 میلیون دلار تتر و 2 میلیون دلار از سایر توکن‌های ERC-20 را در قراردادهوشمند خود به صورت قفل شده دارد. در این حالت ارزش کل قفل شده یا TVL این پروتکل 17 میلیون دلار خواهد بود.

تصور کنید یک پروتکل غیرمتمرکز مثل صرافی پنکیک سواپ به صورت روزانه چه نوع امور مالی انجام می‌دهد. افراد زیادی برای کاشت سود دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی پنکیک سواپ قرار می‌دهند. هر یک از استخرهای نقدینگی در پنکیک سواپ هزاران توکن و کوین مختلف دارند که برای ایجاد نقدینگی توسط کاربران در پروتکل قفل شده اند. با محاسبه مجموع موجودی‌های تمام استخرهای این پروتکل می‌توان به TVL رسید. البته انجام این کار برای هر فرد سخت و زمان‌بر است.

کاربران برای دسترسی به TVL پروژه‌های ارز دیجیتال به واسط‌های ثالث برای انجام این کار اعتماد می‌کنند. پلتفرم‌های زیادی وجود دارند که به صورت تخصصی به تجزیه و تحلیل پروتکل‌های دیفای می‌پردازند. این پلتفرم‌ها از رابط‌های برنامه‌نویسی استفاده می‌کنند تا داده‌های مورد نظر را از اینترنت جمع‌آوری کنند و با بررسی آن‌ها به عدد دقیقی برای TVL پروتکل‌های مختلف برسند.

اهمیت ارزش کل قفل شده در دیفای

کار کردن پلتفرم‌های دیفای مبنی بر این است افرادی سرمایه خود را در قالب وثیقه وام یا نقدینگی در استخرهای نقدینگی قرار دهند. میزان دارایی‌های قفل شده در یک پروتکل دیفای نشان دهنده اعتبار یک پروتکل در میان کاربران است و هرچه ارزش کل قفل شده در یک پروژه بیشتر باشد به این معناست که اعتماد بیشتری در میان کاربران نسبت به پروژه وجود دارد. علاوه بر این میزان ارزش قفل شده تاثیر زیادی بر میزان سود معامله‌گران و سرمایه‌گذاران هم تاثیر دارد.

زمانی که TVL در یک پروتکل دیفای افزابش پیدا می‌کند، نقدینگی و محبوبیت آن پروتکل نیز افزایش می‌یابد. در نتیجه ارزش قفل شده بالاتر به معنای موفقیت بیشتر پروژه و سود بیشتر برای سرمایه‌گذاران آن خواهد بود. این در حالی است که ارزش کل قفل شده‌ی کم به معنای این است که پول کمتری در دسترس است و در نتیجه سرمایه‌گذاری‌ها سود و بازدهی کمتری خواهد داشت.

TVL در پلتفرم‌های دیفای

پلتفرم‌های دیفای برای تامین نقدینگی و بازار عرضه‌ی خود نیاز به تی وی ال هرچه بالاتر دارند. برای مثال سوپرمارکتی را تصور کنید که هرگاه به آن مراجعه می‌کنید اقلامی از لیست خرید شما را موجود ندارد و انتظار شما را برآورده نمی‌کند. در این صورت قطعا شما برای خرید آن اجناس به مغازه‌ای دیگر مراجعه خواهید کرد و به دیگر افرادی که برای خرید اقدام می‌کنند نیز توصیه می‌کنید که به آن سوپرمارکت مراجعه نکنند. صرافی‌ها نیز برای تامین نقدینگی نیاز به ارزش قفل شده در استخر نقدینگی خود هستند تا هرچه راحت‌تر بتوانند بازار عرضه‌ی آن توکن را برای کاربران مهیا کنند.

به همین علت است که صرافی‌ها برای شما بابت قفل کردن سرمایه ی خود پاداشی در نظر می‌گیرند. هنگامی که یک پلتفرم شاخص TVL و توانایی بالاتری برای تامین نقدینگی و وام دهی به کاربران خود داشته باشد قابل اعتمادتر است و کاربران برای سرمایه گذاری بیشتر به آن پلتفرم مراجعه می‌کنند. ارزش قفل شده‌ی هر صرافی به منزله‌ی اعتبار و محبوبیت آن پروژه‌ی دیفای است و با بیشتر بودن شاخص TVL اقبال و کاربرد آن پروژه نیز افزایش می‌یابد.

تغییرات TVL

شاخص TVL نیز مانند همه‌ی اندیکاتورها توانایی صعود و نزول دارد. به این صورت که توکن‌های بومی با تغیرات قیمت خود می‌توانند نرخ رشد TVL را افزایش یا کاهش دهند و یا با فعالیت بیشتر یک پروژه‌ی دیفای شاخص TVL نیز افزایش می‌یابد. تغییرات شاخص TVL یک پروژه دیفای می‌تواند سیگنال‌های مهمی در ارتباط با مورد اعتماد بودن محل سرمایه‌گذاری به ما بدهد.

شاخص TVL صعودی نشان دهنده‌ی پایداری آن پروژه‌ی دیفای است و برعکس اگر رشد شاخص منفی باشد پایداری پروژه زیر سوال رفته و نشان دهنده‌ی ضعف پروژه در تامین سرمایه یا نیازهای بازار است. در دراز مدت شاخص TVL می‌تواند دستخوش تغییرات زیادی شود پس برای سرمایه گذاری هرچه مطمئن‌تر لازم است تغییرات شاخص را بررسی کنید و بروزترین آنالیزها را زیر ذره‌بین بگیرید.

کدام پروژه‌های دیفای بیشترین TVL را دارند ؟

براساس آمارهای ارائه شده در سایت دیفای‌لاما – یکی از معتبرترین پلتفرم‌های آنالیز TVL – پروتکل Lido با تقریبا 12 میلیارد دلار ارزش قفل شده در صدر لیست قرار دارد و در رده‌های بعدی Maker DAO و AAVE به ترتیب با بیش از 7 میلیارد دلار و 5 میلیارد دلار ارزش قفل شده قرار دارند و از این نظر در بین معتبرتربن پروتکل‌های پروژه‌ی دیفای جای دارند.

شاخص کل TVL در حال حاضر 47.2 میلیارد دلار است که با توجه به عدد 174 میلیارد دلاری اواخر سال 2021 نشان دهنده‌ی کمتر شدن اقبال دیفای در کاربران از دو سال پیش تا کنون است. البته این اعداد دائم در حال تغییر هستند و شما با بررسی این وبسایت می‌توانید به روزترین اطلاعات را در مورد این پروژه‌ها به دست آورید.

اتریوم سلطان دیفای

شبکه‌های مختلفی خدمات دیفای ارائه می‌دهند، اما در سال ۲۰۲۲ شبکه اتریوم با داشتن نیمی از کل حجم دیفای، به عنوان بزرگترین شبکه در این حوزه انتخاب شد. با در نظر گرفتن این نکته درباره شبکه اتریوم، علاوه بر این که می‌توان اعتماد زیادی به پروتکل‌های اتریوم ایجاد می‌کند، نشان می‌دهد که شبکه اتریوم به عنوان یک بلاک چین عملکرد و رشد شگفت‌انگیزی خواهد داشت.

به عنوان یک نمونه از تاثیرات متقابل میان شبکه و ارزش کل قفل شده می‌توان به نوسانات قیمت ارز دیجیتال اتریوم و تاثیر آن بر ارزش کل قفل شده در شبکه اشاره کرد. با هر نوسان قیمت در اتریوم، ارزش کل قفل شده در پروتکل‌های دیفای هم دچار نوسان خواهند شد.

جمع‌بندی

ارزش کل قفل شده یکی از مفاهیم مهم در دیفای است که برای کاربران اهمیت زیادی دارد. ارزش کل قفل شده به میزان دارایی‌هایی گفته می‌شود که در یک پروتکل قفل شده‌اند. در این مقاله ما به بررسی این پرداختیم که ارزش کل قفل شده چیست و چگونه محاسبه می‌شود. علاوه بر این ما بررسی کردیم که ارزش قفل شده در پروتکل‌های مختلف چگونه محاسبه می‌شود و در نهایت بررسی کردیم که بر اساس دیفای لاما، کدام پروژه‌ها بیشترین ارزش قفل شده را دارند.