اندیکاتور چیست؟ معرفی بهترین اندیکاتور های تحلیل تکنیکال

یکی از روش‌های تحلیل تکنیکال استفاده از اندیکاتور است. معمولا در ابتدای کار ترید، افراد به سراغ اندیکاتورها می‌روند؛ زیرا کار کردن با آن‌ها ساده است و راه‌اندازی و رسم آن‌ها نیز فقط نیازمند چند کلیک است. در این مقاله در مورد اندیکاتورها، بهترین اندیکاتور، و معرفی و آموزش کار با چند از معروف‌ترین موارد را پوشش خواهیم داد. 

اندیکاتور در لغت به معنی نشانگر یا شاخص است، این واژه در جاهای بسیاری کاربرد دارد؛ اما در فضای ترید معمولا به ابزارهای آماری‌ای‌ گفته می‌شود که شرایط فعلی نمودار قیمت را نشان داده و می‌توان از آن برای پیش‌بینی روند بعدی بازار استفاده کرد. اندیکاتورها معمولا فرمول‌هایی دارند، به عنوان مثال RSI یک نمونه معروف است که فرمول RSI از چند فاکتور موجود در قیمت استفاده می‌کند تا یک عدد نهایی به شما بدهد. 

اندیکاتور چیست؟

اندیکاتور یک مقیاس آماری است که در تحلیل تکنیکال برای تحلیل شرایط فعلی بازار و پیش‌بینی آینده آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. اندیکاتورها در تلحیل تکنیکال و ترید بر اساس برخی محاسبات ریاضی بر پایه قیمت، حجم یا زمان به دست می‌آیند. انیکاتورها انواع مختلفی دارند. دسته‌بندی‌های این ابزار در بحث اقتصادی بسیار گسترده است. یک دسته‌بندی کلان‌تر داریم که شامل موارد زیر است:

1- اقتصادی

2- بنیادی

3- تکنیکال

اکثر افراد معمولا فقط با اندیکاتور تکنیکال آشنایی دارند و هدف اصلی ما از این مقاله نیز معرفی آن است؛ اما برای ترید و سرمایه‌گذاری موفق، مهم است که بخش‌های اقتصادی و بنیادی نیز مد نظر قرار بگیرند.

اندیکاتور اقتصادی

اندیکاتورهای اقتصادی یک شاخص برای اندازه‌گیری میزان رشد یا انقباض اقتصادی در یک بخش یا کل اقتصاد است. این اندیکاتورها توسط بخش‌های عمومی یا خصوصی تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرند.به عنوان مثال اداره آمار کار ایالات متحده یک سازمان دولتی است که از داده‌هایی همچون قیمت‌ها، میزان بیکاری، تولید و شرایط کار استفاده می‌کند تا اندیکاتورهایی برای توصیف تورم تولید کند. یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در این مورد CPI است. 

اکر بخواهیم به طور ساده این شاخص را بررسی کنیم، CPI میانگین وزنی سبد خرید مصرف‌کنندگان کشور را اندازه می‌گیرد و به دولت این اطلاعات را می‌دهد که وضعیت تورم به چه شکلی است. 

اندیکاتور بنیادی

اندیکاتورهای بنیادی شرایط فعلی کسب و کار و اقتصاد را مورد بررسی قرار داده و عدد دهی می‌کند تا شرکت‌ها و سازمان‌های مالی برنامه‌های خود را بر اساس آن بچینند. 

اندیکاتورهای تکنیکال

اندیکاتورهای تکنیکال اغلب در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرند. همان‌طور که گفته شد این شاخص‌ها توسط محاسبات ریاضی بر روی قیمت یا حجم به دست می‌آیند. اندیکاتور MACD، مووینگ اورج‌ها (MA)، بولینگر باند، RSI و… از معروف‌ترین اندیکاتورها هستند که در این مقاله نیز در مورد آن‌ها صحبت خواهیم کرد. 

بهترین اندیکاتور

بسیاری از افراد به دنبال این هستند که بهترین اندیکاتور موجود در جهان را پیدا کرده و دیگر به راحتی از سیگنال‌های آن استفاده کرده و پول پارو کنند! اما در واقعیت هیچوقت چنین چیزی را پیدا نمی‌کنند. این افراد از ابزارهای معمول مثل مکدی شروع کرده و بعد از اینکه نتیجه دلخواه را نمی‌گیرند سراغ نسخه‌های پیچیده‌تر و حتی دست ساز می‌روند؛ حتی برخی افراد اندیکاتورهایی را برای خودشان نوشته یا اینکه اندیکاتور خریداری می‌کنند!

در هر صورت باید به این نکته توجه داشت که از هر ابزاری، یک مقدار معقول انتظار داشت و نباید توقع داشته باشیم که یک اندیکاتور نهایی وجود داشته باشد و تمام سیگنال‌هایش درست از آب در بیاید. استفاده از این ابزارها موضوع بدی نیست؛ اما باید بدانیم که با آن‌ها چه کاری می‌کنیم و در صورت درک آن‌ها، می‌توانیم حتی از اندیکاتورها نیز سود کنیم؛ در حالی که بسیاری از اساتید، ادعا می‌کنند نمی‌توان با اندیکاتور ترید کرد.

در کل نباید به دنبال بهترین اندیکاتور باشید؛ بلکه باید بهترین سیستم معاملاتی را برای خود طراحی کنید که ممکن است اندیکاتورهایی نیز در آن وجود داشته باشد. پس پاسخ به این سوال که بهترین اندیکاتور چیست، امکان پذیر نبوده و هر اندیکاتوری برای اهداف متفاوتی طراحی شده و در شرایط متفاوتی کار می‌کنند که بستگی به بازار و سیستم معاملاتی شما دارد. 

انواع اندیکاتور :تاخری و تقدمی

یکی از دسته‌بندی‌های مناسب، Lagging و Leading است. سرمایه‌گذاران و اقتصاد‌دانان و تریدرها همیشه به دنبال این هستند که یک اتفاق در بازار مالی را زودتر پیش‌بینی کنند و برای این کار می‌توانند از اندیکاتورها استفاده کنند. اندیکاتورهای Leading برای تریدرهایی مناسب است که قصد دارند یک روند جدید پیش رو را پیش‌بینی کنند. به عنوان مثال اندیکاتور Housing Starts یک نمونه خوب از Leading است که نشان دهنده میزان ساخت و ساز خانه در کشور است. حال اگر این شاخص بالا برود، نشان می‌دهد سازنده‌ها نسبت به آینده تقاضای خانه خوشبین هستند. 

میزان پول چاپ شده نیز یکی دیگر از اندیکاتورهای Leading  است که نشان می‌دهد چقدر پول در حساب‌های بانکی و جیب افراد وجود دارد و این پول آماده است تا وارد بازارهای مالی شده و باعث رشد آن‌ها شود!

اندیکاتورهای Lagging برعکس مورد قبلی، بعد از اینکه اتفاقی بیفتد، سیگنال آن را می‌دهد! در نگاه اول شاید این نوع اندیکاتورها زیاد به درد نخورد؛ اما باز هم کاربردهای خودش را دارد. به عنوان مثال نرخ بیکاری اگر در دو ماه متوالی رو به افزایش باشد، نشان می‌دهد که اوضاع اقتصادی مناسب نیست و در آینده اتفاقات خوبی نخواهد افتاد!

انواع اندیکاتور

اکنون کمی دقیق‌تر در مورد اندیکاتورهایی که در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرند صحبت می‌کنیم. در این بخش اندیکاتورهای پر استفاده را دسته بندی کرده و بعد از هر بخش چند تا از بهترین اندیکاتورها را به شما معرفی خواهیم نمود.

مومنتوم

مومنتوم در فیزیک تعریف خاص خودش را دارد که به معنی جرم ضرب در سرعت یک جسم است. در بازار مالی نیز مفهوم مومنتوم وجود دارد که به معنی قدرت یک حرکت صعودی یا نزولی است. به عنوان مثال اگر یک دارایی با سرعت زیادی در مدت زمان کمی سقوط کند، مومنتوم نزولی دارد و برعکس. 

حال در این بخش قصد داریم یکی از ابزارهایی که مومنتوم یک حرکت را به ما نشان می‌دهند بررسی کنیم. 

MACD

این عبارت مخفف Moving average convergence divergence است که ترجمه ساده آن ” همگرایی واگرایی میانگین متحرک‌” است. میانگین متحرک یا همانعبارت معمولش مووینگ اورج یک منحنی ساده بر روی چارت است که با استفاده از میانگین قیمت در یک بازه زمانی در گذشته به دست می‌آید. به عنوان مثال مووینگ اورج 9 روزه، در هر نقطه میانگین قیمت در 9 روز قبل آن نقطه را به نمایش می‌گذارد. در تصویر زیر مووینگ اورج 9 روزه بر روی بیت کوین با خط آبی نشان داده شده است. 

در مکدی البته از نوع خاصی مووینگ اورج به نام EMA یا مووینگ اورج نمایی استفاده میشود که در بخش اندیکاتورهای ترند در مورد آن به صورت مفصل صحبت خواهیم کرد. خط MACD از کم کردن EMA 26 از EMA 12 به دست میآید. در مکدی خط سیگنال و هیستوگرام نیز وجود دارند که در تصویر زیر آنها را نشان داده‌ایم.

وقتی حاصل آن عملیات ریاضی منفی شود، هیستوگرام به سمت پایین و وقتی مثبت شود، هیستوگرام به سمت بالا بوده و در وقتی حاصل آن صفر است، یک خط در وسط به وجود می‌آید که به آن بیس لاین (Baseline) گفته می‌شود. 

تریدرها از هیستوگرام و مکدی برای شناسایی مومنتوم نزولی یا صعودی استفاده می‌کنند. وقتی خط مکدی به بالای 80 برسد، معمولا به این معنی است که در منطقه اشباع خرید قرار داریم و مومنتوم صعودی بسیار بالاست. برعکس این موضوع نیز برای عدد 20 برای مومنتوم نزولی صادق است.

یکی دیگر ازکاربردهای مهم مکدی واگرایی آن با قیمت است. در مقاله واگرایی به طور دقیق‌تر این پدیده را بررسی خواهیم کرد؛ اما به طور ساده زمانی که خط مکدی high یا low بالاتر یا پایین‌تر بزند؛ اما در قیمت دارایی، این اتفاق نیفتد، واگرایی داریم. وقتی واگرایی اتفاق میفتد، امکان برگشت قیمت بسیار بالا می‌رود. 

ریورسال

در بخش قبلی گفتیم که می‌توان با واگرایی، متوجه شد که چه زمانی قیمت جهت خود را عوض می‌کند؛ حال در این بخش یکی از اندیکاتورهایی را معرفی می‌کنیم که مخصوص تشخیص این موضوع هستند.

بولینگر باندز (Bollinger bands)

این ابزار فردی به نام جان بولینگر ساخته شده است. بولینگر باندز شامل یک مووینگ اورج ساده (SMA) و انحراف معیارهای آن است که شبیه یک کانال دور قیمت را می‌گیرد. هرچه قیمت به سمت نوار بالایی برود، نشان از اشباع خرید بیشتر و امکان برگشت قیمت به سمت پایین است و همچنین نزدیک شدن قیمت به نوار پایینی، نشان‌دهنده اشباع فروش و بالا رفتن امکان بازگشت قیمت به سمت بالاست. 

یکی دیگر از نکات مهم در بولینگر باندز این است که هرگاه نوارهای بالایی و پایینی به هم بسیار نزدیک شده و اصطلاحا فشرده شود، امکان حرکت بسیار سریع و انفجاری قیمت به یکی از طرفین حرکت می‌کند.

روندی

از این نوع برای تشخیص روند و جهت آن استفاده می‌شود. از معروف‌ترین و ساده‌ترین آن‌ها می‌توان به MA و EMA اشاره کرد. میانگین متحرک یا MA همانطور که در بخش‌های قبلی نیز گفتیم از گرفتن میانگین قیمت در یک دوره زمانی به دست می‌آید، حال این دوره  زمانی می‌تواند چند دقیقه تا چند روز باشد. 

میانگین متحرک نمایی یا EMA نوعی دیگر از مووینگ اورج است که دقت و قدرت بیشتری دارد؛ زیرا در محاسباتش وزن بیشتری را به روزها یا دقایق اخیر اختصاص می‌دهد. به عنوان مثال در MA 9 روزه هیچ تفاوتی میان قیمت 9 روز پیش با امروز وجود ندارد و هردو یک تاثیر برابر در عدد نهایی دارند؛ اما در EMA 9 روزه قیمت دو روز پیش بسیار مهم‌تر از قیمت 8 روز پیش است که منطقی‌تر نیز به نظر می‌رسد؛ زیرا حال و هوای قیمت و روند را بهتر به تصویر می‌کشد.

از این نوع اندیکاتورها برای تشخیص روند و جهت روند استفاده می‌کنیم؛ هرگاه قیمت به زیر میانگین متحرک‌ها برود، می‌توانیم بگوییم در روند نزولی قرار داریم و برعکس.

اندیکاتورهایی برای ساخت سیستم معاملاتی 

اگر بخواهیم واقع‌بین و صادق باشیم، تمام مواردی که تا کنون به شما گفتیم، باعث سودآوری شما نمی‌شود و مهم نیست چقدر بر روی آن‌ها کار کرده و در موردشان مطالعه کنید، در نهایت تمام ابزارها تنها می‌توانند کمی به شما کمک کنند و در کنار دیگر ابزارها، به شما برای ساخت یک سیستم معاملاتی کمک کنند. صحبت‌های زیادی وجود دارد که برخی افراد کسانی را می‌شناسند که با یک مووینگ اورج ساده به سودآوری رسیدند؛ اما هیچگاه این افراد سودآور را به چشم نمی‌بینید ولی داستان‌های بسیاری از آن‌ها از زبان کسانی که نمی‌خواهند زحمت کشیده و سیستم معاملاتی طراحی کنند، می‌شنوید. 

بسیاری از افراد هم اعتقاد دارند با ترکیب کردن اندیکاتورها با هم می‌توانند به سیستمی بسیار دقیق و قوی برسند؛ اما آن‌ها نیز در نهایت نمی‌توانند کار خاصی از پیش ببرند. فروش چنین اندیکاتورهایی نیز بسیار رونق گرفته است که تنها کاری که انجام داده‌اند ترکیب چندین اندیکاتور دیگر با هم و ساخت ک اندیکاتور با اسمی عجیب، شروع به فروش آن است. 

در کل سعی کنید اعتماد زیادی به شاخص‌ها و صحبت دیگر افراد نکنید و هر وقت با چشم خودتان سیستمی را دیدید که با اندیکاتور توانسته بود به سودآوری برسد، می‌توانید به آن فکر کنید. منظور از سودآوری هم نشان دادن یک معامله سودآور بر روی نمودار نیست؛ بلکه استیتمنت بلند مدت حداقل 6 ماه تا یک ساله که از همان استراتژی و اندیکاتور ساخته شده باشد. 

تمام اندیکاتورها می‌توانند به عنوان یک کمک برای سیستم معاملاتی مورد استفاده قرار بگیرند و استفاده از آن‌ها به صورت تکی نمی‌تواند نتایج خوبی را برای شما رقم بزند. با این حال اگر قصد دارید سیستمی را با استفاده از اندیکاتورها بسازید، پیشنهاد ما به شما ابزارهای زیر است. ابزارهایی که تا کنون معرفی کردیم؛ مانند MACD یا بولینگرباندز نیز در این بخش قابل توجه هستند؛ اما دیگر به آن‌ها نخواهیم پرداخت. 

OBV

این سه حرف مخفف عبارت On-Balance Volume هستند که برای تشخیص حجم ورودی یا خروجی به یک دارایی یا ارز مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمام بازار با استفاده از حجم کار می‌کند، اگر حجم پول در بازار کم باشد، حرکات نمی‌توانند زیاد مورد اعتنا قرار بگیرند و در بازارهایی که حجم پول بالاست، رونق نیز وجود دارد.

بازارهای مالی هم با حجم حرکت می‌کنند و حتی روش‌های تکنیکالی که کاملا بر پایه این پدیده کار می‌کنند، وجود دارد. به همین دلایل، در سیستم معاملاتیمان نیازمند یک ابزار برای بررسی حجم نیاز داریم. این اندیکاتور OBV در واقع میزان حجم خروجی از یک دارایی را از میزان حجم ورودی به آن دارایی را کم ‌می‌کند و به ما نشان می‌دهد که جریان حجم آن دارایی مثبت است یا منفی. 

این ورودی حجم مثبت و منفی در روندهای مختتلف تفسیرهای متفاوتی دارد. به عنوان مثال اگر در یک روند صعودی، حجم هم بالا برود، نشانه مثبتی است که آن ارز می‌تواند به روند صعودی خود ادامه دهد؛ اما اگر در یک روند صعودی حجم رو به کاهش بگذارد و در واقع یک واگرایی میان قیمت و حجم اتفاق بیفتد، نشانه این است که روند صعودی در حال ضعیف شدن بوده و احتمالا به زودی به اتمام می‌رسد. 

در یک روند نزولی نیز هرچه حجم ورودی منفی‌تر باشد، نشان‌دهنده قدرتر بیشتر روند نزولی است و با بالا رفتن حجم ورودی، می‌توان نتیجه گرفت روند نزولی می‌تواند به زودی به پایان برسد. 

ADX

این اندیکاتور که نام کاملش average directional index برای تشخیص قدرت روند بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ یعنی اهمیتی ندارد که بازار رو به بالا یا پایین در حرکت باشد؛ با استفاده از ADX صرفا متوجه خواهیم شد که قدرت آن روند چقدر است. گاهی اوقات که قصد داریم برعکس روند وارد معامله شویم، می‌توانیم از این اندیکاتور استفاده کرده و اعتبار معامله خود را بررسی کنیم. 

اگر عدد این شاخص بالاتر از 40 باشد، نشان‌دهنده قدرت بالای روند است و زیر آن می‌توانیم به بازگشت روند فکر کنیم. البته دقت کنید که تمام این ابزارها مشتقی از قیمت هستند و شما می‌توانید با نگاه کردن به قیمت و دیدن اسپایک‌های بلند در قیمت نیز متوجه شوید در یک روند قدرتمند هستید و نیاز نیست از آن‌ها استفاده کنید! 

ایچیموکو

ایچیموکو یا ابر ایچیموکو یکی از محبوب‌ترین و بهترین اندیکاتورهایی است که در بازارهای مالی وجود دارد. ایچیموکو خودش به تنهایی می‌تواند یک سیستم معاملاتی باشد و رمز و رازهای فراوانی دارد که یک سبک کامل است؛ یعنی مانند پرایس اکشن یا تحلیل تکنیکال کلاسیک، ایچیموکو نیازمند دیدن دوره و گذاشتن زمان فراوان است. 

ابر ایچیموکو ابزار کاملی است که برای پیدا کردن نقاط حمایت و مقاومت، مومنتوم حرکت و همچنین جهت روند مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نوعی تمام انواع اندیکاتور که به شما معرفی کردیم را در خود دارد. 

ایچی موکو از 4 قسمت مختلف تشکیل شده است: 

Conversion Line

Base Line

Leading Span A

Leading Span B

Lagging Span

این عناصر را در این تصویر به ترتیب با رنگ‌های آبی، قرمز، سبز کمرنگ، قرمز کمرنگ و سبز می‌بینید. 

استفاده از ایچی موکو ابعاد مختلف و پیچیده‌ای دارد؛ اما با یک نگاه به ایچیموکو اطلاعات خوبی دریافت می‌کنیم. وقتی قیمت در بالای ابر است، روند صعودی، در پایین ابر روند نزولی و وقتی داخل ابر قرار دارد، روندی نداریم. ابر ایچی موکو نقاط حمایت و مقاومت خوبی را برای استفاده در آینده در اختیار ما قرار می‌دهد که بر خلاف اکثر اندیکاتورهاست که فقط سطوح حمایت و مقاومت را در زمان حال به ما نشان می‌دهند.

شکستن خطوط توسط همدیگر نیز یکی دیگر از نشانه‌های خوب برای معامله بر اساس ایچی موکو است، اگر قیمت بالای ابر باشد و Conversion Line بتواند Base Line را رو به بالا بشکند، سیگنال خرید خوبی است. در کل ایچی موکو روش ترید بسیار خوب و قدرتمندی است و باید زمان زیادی روی آن بگذارید که پیشنهاد میکنم حتما مقاله اندیکاتور ایچی موکو از آکادمی رابکس را مطالعه کنید. 

اندیکاتورهای ارز دیجیتال

در بخش قبلی برخی اندیکاتورهای تکنیکال را به شما معرفی کردیم که بر روی نمودار قابل استفاده هستند و برای معامله‌های کوتاه یا بلند مدت در تمام دارایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. ارز دیجیتال یا فارکس تفاوتی در نحوه استفاده این اندیکاتورها ایجاد نمی‌کنند؛ اما خود دنیای ارز دیجیتال اندیکاتورهای مخصوصی دارد که می‌توانید از آن‌ها برای اهداف مختلف استفاده کنید. در این بخش اندیکاتورهای ترس و طمع و آلت سیزن را به شما معرفی خواهیم کرد. 

شاخص ترس و طمع 

در کریپتو شاخصی به نام ترس و طمع (Fear And Greed) وجود دارد که هر 24 ساعت یک بار بروزرسانی می‌شود. عدد این شاخص هرچه بالاتر برود، نشان‌دهنده بالا بودن طمع در میان سرمایه‌گذاران کریپتو و هرچه پایین‌تر باشد نشان‌دهنده ترس است. اگر جمله معروف “وقتی همه می‌ترسند تو بخر و وقتی همه سرمست سود هستندف بفروش” را در نظر بگیریم، این اندیکاتور به کمک ما می‌آید.

در حالت Extreme Fear  و اعداد زیر 20 می‌توانیم به خرید ارزهای دیجیتال فکر کنیم و در صورت زیاد شدن طمع کم کم به فکر فروش بیفتیم چون بازیگران عادی در حال خرید بیش از حد هستند. قطعا این اندیکاتور به تنهایی نمی‌تواند برای تصمیم‌گیری شما کافی باشد؛ بلکه صرفا یک تکه‌ای کوچک در میان پازل بزرگ تحلیل‌های شما است. 

شاخص آلت سیزن

آلت سیزن به زمانی در بازار گفته می‌شود که در آن آلت کوین‌ها عملکردی بسیار بهتر از بیت کوین دارند و بهتر است به جای خرید بیت کوین به سراغ دیگر ارزها برویم. این شاخص به ما کمک می‌کند متوجه شویم آیا در آلت سیزن هستیم یا نه. هرچند اعتماد کامل به این شاخص کار درستی نیست و می‌توان تنها نگاهی کوچک به آن انداخت؛ زیرا به عنوان مثال در همین رشد سال 2021 زمانی اعلام آلت سیزن توسط اندیکاتور آلت سیزن انجام شد که اکثر کوین‌ها چند صد درصد رشد کرده بودند و بعد از آن شروع به سقوط نمودند! 

جمع بندی

در این مطلب سعی کردیم اندیکاتورها، انواع مختلف آن‌ها و بهترین‌هایشان را که می‌توانید استفاده کنید به شما معرفی کردیم. اندیکاتورهای اقتصادی، تکنیکال و بنیادی بخش مهمی از تحلیل هستند؛ اما نمی‌توان فقط به آن‌ها اعتماد کرد و به تنهایی از آن‌ها استفاده نمود. بهتر است از اندیکاتورها و انواع مختلف آن صرفا به عنوان یک تاییدیه برای دیگر انواع تحلیل استفاده کرد.

این نکته را به یاد داشته باشید که هرکس بدون مدرک اعلام کرد فقط با یک اندیکاتور سود می‌کند، از او مدرک محکمه پسندی مانند استیتمنت معتبر بخواهید. توصیه ما به شما این است که به هیچ وجه هم سمت خرید اندیکاتورهای پولی نروید!