صرافی ارز دیجیتال چیست ؟ نحوه انتخاب صرافی مناسب

در مقالات قبلی این فصل به طور کامل با مفهوم کیف پول، انواع کیف پول ارز دیجیتال و تامین امنیت کیف پول‌ها آن آشنا شدیم. در ادامه این مقالات، به این سوال پاسخ می‌دهیم که صرافی ارز دیجیتال چیست و چه نقش تعیین کننده‌ای در مبادله ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند می‌پردازیم. «صرافی‌ها» (Exchanges) پلتفرم‌هایی هستند که ابزارهای مالی مثل ارزها، اوراق بهادار، کالاها، ارزهای دیجیتال و غیره در آن‌ها معامله می‌شوند. اصلی‌ترین کاربرد صرافی، ایجاد فضایی‌‌ست که در آن کاربران بتوانند معاملات خود را به امن‌ترین شکل انجام دهند و از قیمت ابزارهای مالی‌ای که در این صرافی معامله می‌شود، اطلاعات کسب کنند.

صرافی ارز دیجیتال چیست ؟

صرافی ارز دیجیتال فضایی امن برای مبادله ارزهای دیجیتال است. در این مطلب تصمیم داریم پیرامون انواع صرافی‌هایی که در حوزه ارزهایی دیجیتال صحبت کرده و ویژگی‌ها و کاربردهای هر یک را بررسی کنیم. اما در ابتدا به طور کلی، یک صرافی چیست؟ یک صرافی ممکن است فضایی در دنیای واقعی باشد یا این که به صورت یک پلتفرم دیجیتال ارائه شود؛ علاوه بر این، بسیاری از صرافی‌های سنتی که در ابتدا محدود به مبادلات فیزیکی بودند، امروزه خدمات دیجیتال نیز ارائه می‌دهند. با ایفای نقش واسطه در معاملات، صرافی‌ها می‌توانند فضای امنی برای طرفین معامله ایجاد کنند؛ کاربران و معامله‌‌گران نیز می‌توانند در این فضا دارایی‌های خود را به راحتی خرید و فروش کرده و در حین انجام این عملیات،‌ ریسک‌ کمتری بپذیرند.

برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال نیز همانند سایر ابزارهای مالی، صرافی‌هایی وجود دارد. صرافی‌های ارز دیجیتال، پلتفرم‌هایی هستند که امکان مبادله‌ی رمز ارزها را با سایر دارایی‌ها – از جمله ارزهای فیات مانند دلار، یورو یا ریال – فراهم می‌کنند. به زبانی ساده‌تر، این صرافی‌ها پلتفرم‌هایی هستند که فروشند‌ه‌ها و خریداران می‌توانند در آن‌ها به تبادل رمز ارز بپردازند. اگر قصد داشته باشید ارز دیجیتال (مثلا بیت کوین، اتریوم یا غیره) خریداری کنید، یکی از امن‌ترین روش‌ها استفاده از صرافی‌های ارز دیجیتال است.

انواع صرافی ارز دیجیتال چیست ؟ (بر اساس انواع مبادلات)

صرافی‌ها را می‌توان بر حسب انواع مبادلاتی که انجام می‌دهند، دسته‌بندی کرد. صرافی‌های کلاسیک، صرافی‌هایی هستند که معاملاتی با تسویه‌ی فوری را انجام می‌دهند. صرافی‌هایی نیز وجود دارند که امکان معاملات ابزار مشتقه مانند «معاملات آتی» (Futures) و «اختیار معامله» (Options) را ارائه می‌کنند. علاوه بر این تقسیم‌بندی،‌ صرافی‌ها را می‌توان بر حسب ابزارهای مالی مورد معامله در آن‌ها به دسته‌های مختلف صرافی‌های ارز فیات، رمز ارز، سهام یا اوراق بهادار تقسیم‌بندی کرد.

انواع صرافی‌ ارز دیجیتال چیست ؟ (بر اساس نوع فعالیت)

صرافی‌های ارزهای دیجیتال را می‌توان بر حسب نوع فعالیت آ‌ن‌ها به سه دسته «متمرکز» (Centralized)، «غیر متمرکز» (Decentralized) و «ترکیبی» (Hybrid) تقسیم کرد. این صرافی‌ها هر کدام به روش خاص خود امکان مبادله ارزهای دیجیتال را برای کاربران فراهم می‌کنند و هزینه‌های انجام معاملات و میزان امنیت آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. در ادامه ویژگی‌های هر کدام از انواع صرافی‌ها را به اختصار شرح می‌دهیم.

صرافی‌ ارز دیجیتال متمرکز

متداول‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال، صرافی‌های متمرکز هستند. این صرافی‌ها برای انجام معاملات به صورت واسطه‌ای عمل می‌کنند که وظیفه‌ی تأمین امنیت، نظارت و همگام‌سازی معامله را بر عهده دارد. صرافی‌های متمرکز قابلیت تبدیل ارزهای دیجیتال و ارز کشورها به ارز دیجیتال را دارند و بزرگ‌ترین مزیت آن‌ها، رابط کاربری ساده و قابلیت استفاده‌ی آسان آن‌هاست. علاوه بر این، این صرافی‌ها معمولا خدمات گسترده‌ای برای پشتیبانی از مشتریان نیز ارائه می‌دهند.

توجه داشته باشید که نباید عملکرد این نوع صرافی‌ها را با قابلیت غیر متمرکز بودن ارزهای دیجیتال اشتباه گرفت. بسیاری از ارزهای دیجیتال غیر متمرکز هستند در حالی که همان ارزها در صرافی‌ ارز دیجیتال به صورت متمرکز معامله می‌شوند. بزرگترین ریسک کاربران یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز، اعتماد به مدیران آن صرافی است. عملکرد نامناسب مدیران می‌توانند مشتریان را با خطراتی مواجه کند. به این دلیل دقت در انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز خوشنام امر مهمی است.

انواع صرافی ارز دیجیتال متمرکز

صرافی‌های متمرکز هم به صورت بین‌المللی و هم محلی فعال هستند. در داخل کشور نیز پلتفرم‌های مبادله متمرکز ارز دیجیتال وجود دارد. در ایران پلتفرم‌هایی که خدمات خرید و فروش ارز دیجیتال را ارائه می‌دهند به صورت کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند. پلتفرم‌های فروشگاهی و بازارهای معاملاتی. تفاوت اصلی این دو مدل در طرفین معاملات است. در صرافی فروشگاهی کاربران با صرافی معامله می‌کنند اما در صرافی‌های که بازار معاملاتی هستند معاملات مستقیم بین کاربران انجام شده و صرافی از مبادلات انجام شده کارمزد دریافت می‌کند. در ادامه به ویژگی‌هایی که استفاده از هر یک از انواع پلتفرم‌ها برای کاربران دارد می‌پردازیم.

ویژگی‌های پلتفرم‌های فروشگاهی

• استفاده از سایت این مدل پلتفرم‌ها عموما ساده‌تر است و کاربرانی که چندان نیازهای حرفه‌ای ندارند به راحتی می‌توانند از پلتفرم‌های فروشگاهی استفاده کنند.
• در پلتفرم‌های فروشگاهی تعداد بسیار بالایی از ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌شود که کاربران می‌توانند مستقیما با ریال و کارت بانکی، رمز ارز مورد نظر خود را تهیه کنند.
• یکی از بهترین ویژگی‌های این مدل صرافی‌ها، مناسب بودن برای مبادلات با مبالغ بالا است. در این مدل پلتفرم کاربر هر مقدار ارز دیجیتالی که بخواهد می‌تواند با قیمتی مشخص دریافت کند که در مدل بازار معاملاتی به دلیل عمق بازار چنین چیزی امکان پذیر نیست.

ویژگی‌های پلتفرم‌های بازار معاملاتی

• یکی از ویژگی‌های اصلی این مدل از صرافی‌ها، امکان تعیین قیمت از طرف کاربران است. با توجه به اینکه در این مدل از صرافی‌ معاملات بین کاربران انجام می‌شود هر کاربر می‌تواند تعیین کند که خریدار یا فروشنده چه مقدار رمز ارز و با چه قیمتی است. کاربران می‌توانند سفارش خرید یا فروش خود را ثبت کرده تا در صورتی که قیمت به عدد مد نظر آن‌ها رسید، سفارش آن‌ها انجام شود. ویژگی که در صرافی‌های فروشگاهی وجود ندارد.
• به طور عمده این نوع از صرافی‌ها رمز ارزهای بسیار کمتری را پشتیبانی می‌کنند و همچنین برای مقادیر بالا، با توجه به کارمزد و محدودیت در برداشت‌های روزانه که اعمال می‌کنند چندان مورد پسند کاربران نیستند.
• این مدل از صرافی‌ها بیشتر برای کاربران حرفه‌ای‌تر که به صورت مداوم خرید و فروش ارز دیجیتال انجام می‌دهند، جذاب‌تر است.
• در این مدل از صرافی‌ها کارمزد‌ها بسیار متغیر بوده و بیشتر پلتفرم‌ها به صورت پلکانی با توجه به افزایش معاملات برای کاربرانشان تخفیف‌هایی در کارمزد اعمال می‌کنند.

صرافی‌ ارز دیجیتال غیر متمرکز

بر خلاف صرافی‌های متمرکز، صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) برای فعالیت‌های خود از واسطه یا شخص سومی استفاده نمی‌کنند؛ در عوض، از تکنولوژی دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledgers) بهره می‌گیرند تا تراکنش‌ها را به صورت همتا به همتا (Peer-to-peer) و با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام شود. صرافی‌ ارز دیجیتال غیر متمرکز عمدتا از تیم‌های بسیار کوچک‌تر سازندگان نسبت به صرافی‌ ارز دیجیتال متمرکز تشکیل شده‌ است و بیشتر اعضای آن‌‌ها متخصص‌های حوزه برنامه نویسی هستند. در بیشتر پلتفرم‌های این نوع صرافی‌ها، چندان بر روی ویژگی‌های بصری توجه نمی‌شود. در نتیجه از جهت کاربران یک صرافی‌ ارز دیجیتال متمرکز تجربه کاربری بسیار بهتری را برای مشتریان خود به ارمغان می‌آورد.

علاوه بر این، کارمزدهای دریافتی در این نوع صرافی‌ها به نسبت صرافی‌ ارز دیجیتال متمرکز بیشتر است. با توجه به اینکه معاملات در این نوع صرافی‌ها مستقیما بر روی بلاک چین انجام می‌شود در هر معامله کاربر می‌بایست علاوه بر کارمزد صرافی، کارمزد شبکه را نیز پرداخت کند. با توجه به این مسئله، برای معاملات خرد بر روی شبکه‌هایی که هزینه‌ کارمزد بالایی دارند این مدل از صرافی‌ها به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌شوند. به عنوان مثال، فرض کنید تصمیم دارید مقداری رمز ارز اتر (ETH) به ارزش صد دلار در شبکه اتریوم با استفاده از صرافی یونی سواپ بفروشید. در نهایت پس از انجام معامله می‌بیند که حدود 80 دلار در کیف پول خود دارید. یعنی چیزی حدود 20 درصد از ارزش کل معامله را برای کارمزد پرداخت کرده‌اید. این در حالی است که با زیاد شدن مبلغ معامله فقط کارمزد صرافی افزایش پیدا کرده و کارمزد شبکه تغییری نمی‌کند. در نتیجه انجام این کار منطقی نیست.

صرافی‌های غیر متمرکز بر روی بلاک چین‌هایی مانند «بایننس اسمارت چین» (Binance Smart Chain) یا «سولانا» (Solana) تا حد زیادی مشکل کارمزد بالای شبکه را برطرف کرده‌اند اما همچنان کارمزد صرافی‌های غیرمتمرکز از بسیاری از صرافی‌های متمرکز بالاتر است. دیگر کمبودی که در صرافی‌ ارز دیجیتال غیر متمرکز احساس می‌شود، عدم پشتیبانی از ارزهای فیات است. با توجه به اینکه این صرافی‌ها در واقع کدهایی بر روی بلاک چین هستند طبیعتا امکان واریز ارز فیات مانند دلار در آن‌‌ها و دریافت رمز ارز وجود ندارد. در نتیجه حتی کسانی که تمایل به استفاده از صرافی‌های غیر متمرکز دارند، برای تبدیل پول فیات به رمز ارز یا بالعکس مجبور به استفاده از صرافی‌های متمرکز هستند.

هشدار: یکی از مواردی که بخاطر اهمیت موضوع لازم دیده می‌شود در این مقاله به کاربران هشدار دهیم، خطرات استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز است. علیرغم همه مزایایی که این مدل از صرافی‌ها دارند، توصیه می‌شود کاربرانی که چندان به صورت حرفه‌ای در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت نمی‌کنند از این صرافی‌ها استفاده نکنند. در این صرافی‌ها با توجه به ساختار غیر متمرکزی که دارند هر فردی می‌تواند توکنی را به لیست توکن‌های صرافی اضافه کند. کلاهبرداران از این مسئله با لیست کردن توکنی بی ارزش اما مشابه نام یکی از توکن‌های مطرح بازار دست به کلاهبرداری می‌زنند. در نتیجه برای اینکه ریسک چنین معاملاتی کم شود به کاربرانی که چندان حرفه‌ای نیستند توصیه می‌شود از این نوع صرافی‌ها کمتر استفاده کنند.

صرافی‌ ارز دیجیتال ترکیبی

یکی دیگر از انواع صرافی‌ ارز دیجیتال، صرافی‌های ترکیبی هستند. این صرافی‌ها سعی کرده‌اند مزایای هر دو نوع صرافی ارز دیجیتال متمرکز و غیر متمرکز را در خود جای دهند؛ به طور مثال، سرعت تراکنش‌ها در آن‌ها بالا است و امنیت بالایی فراهم می‌کنند. صرافی‌های ترکیبی نسل جدید صرافی‌های ارز دیجیتال محسوب می‌شوند و تا رسیدن به توسعه‌ی کامل، راه زیادی در پیش دارند. به طور کلی انواع صرافی‌های ارز دیجیتال را می‌توان به صورت جدول زیر، با یکدیگر مقایسه کرد. 

برای انتخاب صرافی مناسب و انجام مبادلات ارز دیجیتال خود، باید تا جای ممکن تحقیق کرده و درباره‌ی میزان کارمزدها، روش‌های پرداخت، محدودیت‌های سپرده‌گذاری یا برداشت و قوانین و مقررات هر صرافی،‌ اطلاعات کافی به دست آورید. پس از انتخاب صرافی مناسب، با ثبت‌نام و احراز هویت می‌توانید مبادله‌ی ارزهای دیجیتال خود را آغاز کنید. در ادامه نکات مهم در انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال مناسب را بررسی می‌کنیم.

در انتخاب صرافی ارز دیجیتال به چه نکاتی توجه کنیم ؟

این روزها صرافی‌ های ارز دیجیتال زیادی در حال فعالیت هستند و انتخاب یک گزینه‌ی مناسب از میان آن‌ها برای کاربران ممکن است کار چندان ساده‌ای نباشد. نکات مختلفی برای انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال وجود دارد. نیازهای هر فرد در انتخاب یک پلتفرم تاثیر گذار است. در این مطلب سعی می‌کنیم نقشه‌ی راهی برای انتخاب مناسب صرافی ارز دیجیتال با توجه به نیازهای هر فرد ارائه کنیم.

امنیت صرافی ارز دیجیتال

اگر مهم‌ترین ویژگی یک صرافی ارز دیجیتال را امنیت آن در نظر بگیریم، چندان اغراق نکرده‌ایم. زمانی که حوزه‌ی فعالیت‌ها پیرامون امور مالی باشد، مسئله‌ی امنیت و جلوگیری از هر گونه تقلب یا کلاهبرداری، اهمیت فراوانی می‌یابد. متاسفانه در زمان نگارش این مطلب قانونی برای پلتفرم‌های خرید و فروش ارز دیجیتال وجود ندارد؛ در نتیجه هیچ ارگان دولتی مطمئنی در ایران برای این‌گونه فعالیت‌ها مجوزی صادر نمی‌کند تا کاربران بتوانند به وسیله‌ی آن از صحت و سلامت این پلتفرم‌ها اطمینان حاصل کنند. تنها راهی که مبنای اعتماد ما به صرافی‌ها را فراهم می‌کند، قدمت و تاریخچه‌ی فعالیت‌ها و عملکردی‌ست که آن‌ها از خود نشان داده‌اند. کاربران در بسیاری از سایت‌ها نظرات خود را پیرامون صرافی‌های گوناگون می‌نویسند؛ تجمیع این نظرات ممکن است در انتخاب صرافی مناسب به شما کمک کند.

برای بررسی امنیت صرافی‌ ارز دیجیتال علاوه بر دست‌اندرکاران این پلتفرم‌ها، باید به نحوه‌ی ذخیره‌سازی ارزهای دیجیتال در صرافی نیز توجه کنید. بسیاری از صرافی‌ها کیف پول داخلی خود را دارند که آن را به عنوان یک خدمت به کاربران ارائه می‌کنند. دانستن پاسخ این سوال نیز ضروری‌ است که آیا دارایی‌ها در کیف پول سخت‌افزاری نگه‌داری می‌شوند یا خیر. این نکته می‌تواند در احتمال دستبرد به صرافی بسیار تاثیرگذار باشد؛ گرچه امروزه عمده‌ی صرافی‌ها از کیف پول سخت‌افزاری استفاده می‌کنند.

نکته‌ی بعدی در رابطه با امنیت یک صرافی، تمهیداتی است که برای دسترسی به حساب‌های کاربری در نظر گرفته می‌شود. بسیاری از صرافی‌ها با استفاده از پیامک، ورود به اکانت کاربری را به اطلاع مشتریان می‌رسانند. در برخی از صرافی‌ها، مشتری هر بار برای ورود به حساب می‌بایست از رمز یکبار مصرف استفاده کنند. به طور کلی تمهیدات شناسایی دو مرحله‌ای می‌تواند در دسترسی به حساب کاربری بسیار تاثیرگذار باشد و خوشبختانه برخی پلتفرم‌های ایرانی طی سال‌های اخیر به فکر ارتقا امنیت بوده‌اند.

کارمزدها

انجام تراکنش در هر پلتفرم، نیازمند پرداخت هزینه است. در برخی پلتفرم‌ها، کاربر معامله‌ی خود را با صرافیِ واسطه انجام می‌دهد؛ در این پلتفرم‌ها کارمزدی پرداخت نشده و سود پلتفرم از اختلاف قیمت خرید و فروش ارزهای دیجیتال بدست می‌آید. اما در صرافی‌هایی که معاملات را به صورت کاربر به کاربر انجام می‌دهند، درصدی از حجم معامله از طرفین دریافت می‌شود. لازم به ذکر است که بیشتر صرافی‌ها با توجه به حجم معاملات کاربر، کارمزد را تعیین می‌کنند و با افزایش حجم معاملات کارمزد کمتری دریافت می‌کنند. پیش از انتخاب صرافی، می‌توانید کارمزد‌های هر صرافی را چک کنید. بیشتر صرافی‌ها میزان کارمزد خود را به صورت شفاف به اطلاع کاربران می‌رسانند.

ساختار صرافی ارز دیجیتال

متغیر دیگر برای انتخاب یک صرافی‌ ساختار آن است. به طور کلی ساختار صرافی‌ها به دو شکل است. دسته‌ی اول صرافی‌هایی هستند که در آن‌ها کاربر معامله‌ی خود را با صرافی انجام‌ می‌دهد. در این حالت صرافی ارزهای دیجیتال را به کاربر می‌فروشد یا از او می‌خرد؛ اما در دسته‌ی دوم معامله بین کاربر با کاربر صورت گرفته و صرافی تنها به عنوان یک واسط امن‌کننده‌ی مبادله عمل می‌کند.

انتخاب این که صرافی شما از کدام نوع باشد، مسئله‌ای است که به نیازهای کاربر بستگی دارد. اگر به طور مداوم معامله می‌کنید و حجم معاملات چندان بالا نیست، دسته‌ی دوم احتمالا انتخاب بهتری برای شما خواهد بود، زیرا در بیشتر مواقع قیمت خرید و فروش در صرافی‌های کاربر به کاربر به هم نزدیک‌تر است. اما اگر می‌دانید که بیشتر اوقات حجم بالایی خرید و فروش می‌کنید، انتخاب کردن دسته‌ی اول شاید برای شما مناسب‌تر باشد، زیرا در این دسته عمق بازار بیشتر است. هر مقدار رمز ارز را می‌توانید بر روی یک قیمت خرید و فروش کنید.

انتخاب صرافی‌های فروشگاهی همچنین احتمالا برای کاربرانی که چندان حرفه‌ای نیستند، گزینه بهتری‌ است، زیرا ساختاری بسیار ساده برای معاملات دارد. با این وجود اگر کاربر امکان کار با پلتفرمی پیچیده‌تر را داشته باشد،‌ می‌تواند صرافی‌های کاربر به کاربر را تجربه کند. در این صرافی‌ها کاربران می‌توانند قیمت را تعیین کنند تا در صورتی که به عدد مورد نظر رسید، معامله انجام شود. 

پشتیبانی مناسب

یکی دیگر از متغیرهای مهم در انتخاب صرافی ارز دیجیتال، کیفیت پشتیبانی است. کاربران ممکن است در برخی مواقع با مشکلاتی روبرو شوند که برای حل آن‌ها نیازمند راهنمایی باشند. یک صرافی خوب پشتیبانی مناسبی در قالب‌های گوناگون ارائه می‌کند. پشتیبانی خوب شامل پاسخگویی در تمام ساعات شبانه‌روز، سرعت مناسب در پاسخگویی، راه‌های ارتباطی متنوع شامل تیکت، پیام‌رسان‌های مختلف و مکالمه‌ی تلفنی است.

تجربه کاربری خوب

بسیاری از افراد هنگام خرید خودرو یا گوشی موبایل، به طراحی دقت می‌کنند؛ اما طراحی مناسب سایت در یک صرافی ارز دیجیتال هم می‌تواند به تجربه‌ی کاربری و سهولت استفاده، کمک زیادی کند. ضمن این که در دسترس بودن همه‌ی خدمات و سردرگم نشدن در یک سایت، تاثیر زیادی بر عملکرد بهتر در خرید و فروش دارد. برای بسیاری از کاربران، خرید و فروش ارزهای دیجیتال گاهی با استرس همراه است. سردرگمی در پلتفرم در آن لحظات، می‌تواند بر این استرس بیفزاید.

سرعت در مبادلات و تسویه

یکی از متغیرهای مهم برای مشتریان یک صرافی ارز دیجیتال سرعت تسویه است. تصور کنید ارز دیجیتال خود را در یک صرافی فروخته‌اید اما پول پس از سه روز به حساب شما واریز می‌شود. این تجربه قطعا تجربه‌ی خوشایندی نخواهد بود. ضمن اینکه با توجه به این که بازار ارزهای دیجیتال بازار بسیار پر فراز و نشیبی است، واریز با تاخیر زیاد صرافی ارز دیجیتال می‌تواند فرصت‌های زیادی را از شما بگیرد.

جمع‌بندی

در مقاله صرافی ارز دیجیتال چیست، انواع صرافی‌ها و معیارهای مهم برای انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال مناسب را بررسی کردیم. در مقاله نحوه کار با صرافی ارز دیجیتال رابکس، از خرید و فروش تا تبدیل ارزها به یکدیگر را آموزش می‌دهیم. با مطالعه این مقاله شما به راحتی خواهید توانست کلیه فعالیت‌های مربوط به خرید و فروش رمز ارز را به تنهایی انجام دهید.