اندیکاتور فیبوناچی چیست؟ آموزش کامل انواع اندیکاتور فیبوناچی

اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال ابزاری برای تحلیل شرایط بازارهای مالی هستند که بیشتر آن‌ها با اعمال توابع ریاضی بر روی مقادیر قیمت و حجم به دست می‌آیند. اندیکاتور فیبوناچی یکی از معروف‌ترین اندیکاتورها است که برای تعیین سطوح مهم حمایت و مقاومت استفاده می‌شود و همچنین در تشخیص نقاط ورود و خروج به معامله کاربرد دارد. توابع ریاضی استفاده شده برای ایجاد این اندیکاتور از سری ریاضی فیبوناچی گرفته شده است. در این مقاله به بررسی کامل اندیکاتور فیبوناچی و انواع آن می‌پردازیم و نحوه استفاده از آن برای تحلیل بازارهای مالی را آموزش می‌دهیم.

فیبوناچی چیست ؟

پیش از این که وارد آموزش اندیکاتور ایچیموکو شویم نیاز است که با سری فیبوناچی و نحوه کشف آن آشنا شویم. بدون شناخت کافی از این سری استفاده از اندیکاتور فیبوناچی سردرگم کننده خواهد بود. در قرن نوزدهم میلادی دانشمندی ایتالیایی به نام لئوناردو فیبوناچی که به پیزانو نیز معروف بود کتابی با عنوان اعداد فیبوناچی منتشر کرد که در آن به معرفی یک سری عددی خاص می‌پرداخت. فیبوناچی برای رسیدن به این الگوی خاص، زاد و ولد خرگوش‌ها را بررسی کرده و به سری اعداد زیر رسیده بود.

0,1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144

این اعداد در نگاه اول ممکن است بی معنی به نظر برسند اما یک الگوی بسیار مهم در آن وجود دارد. به جز دو عدد اول این مجموعه که صفر و یک هستند، بقیه اعداد از جمع دو عدد قبلی خود به دست می‌آیند. به عنوان مثال عدد 5 حاصل جمع دو عدد قبلی یعنی 2 و 3 و عدد 89 حاصل جمع دو عدد 55 و 34 است. نکته مهمی که در ارتباط با این سری وجود دارد این است که الگوی حاصل از آن را می‌توان در بسیاری از پدیده‌های طبیعی مثل ایجاد کهکشان‌ها، ساختار بدن حلزون، ساختار گوش انسان و حتی درک انشان‌ها از زیبایی مشاهده کرد.

این اعداد علاوه بر این که به صورت مستقیم نشانگر رابطه مهمی در طبیعیت هستند، نسبت‌های ایجاد شده از تقسیم آن‌ها بر یکدیگر نیز بسیار مهم است و طبیعیت نسبت به آن‌ها واکنش دارد. مهم‌ترین نسبت موجود در این رابطه از تقسیم هر عدد به عدد قبلی خود حاصل می‌شود. خروجی این تقسیم که به نسبت طلایی نیز معروف است به سمت عدد 1.618 همگرا است و همین مساله باعث شده است که این عدد به یک عدد جادویی در بسیاری از پدیده‌های طبیعی تبدیل شود.

از تقسیم اعداد مختلف موجود در این سری با فاصله‌های مختلف می‌توان اعداد جادویی متفاوتی را به دست آورد که این اعداد در بسیاری از پدیده‌ها از جمله بازارهای مالی قابل استفاده هستند. اندیکاتور فیبوناچی خروجی استفاده از اعداد و نسبت‌های این سری در بازارهای مالی است که امکان تشخیص سطوح حمایت و مقاومت را برای کاربران فراهم کرده و در تعیین نقاط مناسب ورود و خروج به معامله‌گران کمک می‌کند. در ادامه به بررسی عمیق‌تر سوال اندیکاتور فیبوناچی چیست می‌پردازیم.

اندیکاتور فیبوناچی چیست ؟

در پاسخ به سوال اندیکاتور فیبوناچی چیست می‌توان به صورت ساده به نسبت‌های فیبوناچی اشاره کرد که از تقسیم اعداد موجود در سری فیبوناچی ایجاد می‌شوند و به عنون سطوح حمایتی و مقاومتی مهم در نظر گرفته می‌شوند. اندیکاتور فیبوناچی در واقع بیشتر از این که یک اندیکاتور باشد، یک ابزار ترسیم سطوح مهم است که این سطوح مهم را بر اساس درصدهای حاصل از نسبت‌های فیبوناچی به دست می‌آورد.

از اندیکاتور فیبوناچی در شرایط مختلفی می‌توان برای ترید استفاده کرد که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها برای تشخیص سطوح مهمی است که قیمت ممکن است در اصلاح یک روند اصلی به آن‌ها برخورد کرده و دوباره تغییر روند داشته باشد. کاربرد دیگر اندیکاتور فیبوناچی در تعیین نقاط و سطوحی است که قیمت ممکن است در طی یک روند صعودی به آن‌ها برسد. به نوعی می‌توان گفت این سطوح برای ما نقاط ورود و خروج از معامله و همچنین سطوح مهم در مسیر حرکت قیمت را ایجاد می‌کنند. در ادامه به بررسی سوال انواع اندیکاتور فیبوناچی چیست می‌پردازیم.

انواع اندیکاتور فیبوناچی چیست ؟

به صورت کلی می‌توان انواع اندیکاتور فیبوناچی را به دو دسته کلی فیبوناچی اصلاحی (Retracement)، فیبوناچی گسترده (Extension) تقسیم کرد. فیبوناچی گسترده در پلتفرم‌های مختلف تحلیل تکنیکال اسامی مختلفی به خود گرفته است و از جمله آن‌ها می‌توان فیبوناچی Expansion  یا Projection اشاره کرد. تفاوت این روش‌ها بیشتر در محاسبات و نقاطی است که از آن‌ها نسبت‌های فیبوناچی اعمال می‌شود.

علاوه بر این دو روش اصلی، اندیکاتور فیبوناچی با سایر روش‌های ترسیمی نیز تلفیق شده و ابزارهایی مثل بادبزن فیبوناچی (Fibonacci Fan)، کانال فیبوناچی (Fibo channel) و مناطق زمانی فیبوناچی (Fibo Time Zones) ایجاد شده است. از این ابزارها نیز می‌توان در تحلیل شرایط بازار بر اساس نسبت‌های فیبوناچی استفاده کرد. در ادامه به بررسی جزئی‌تر انواع اندیکاتور فیبوناچی می‌پردازیم.

اندیکاتور فیبوناچی اصلاحی

فیبو ریتریسمنت یا اندیکاتور فیبوناچی اصلاحی اصلی‌ترین نوع شناخته شده این اندیکاتور است که برای تشخیص سطوح مهم حمایتی در جریان اصلاح یک روند استفاده می‌شود. برای ترسیم این نوع از فیبوناچی دو نقطه اول و آخر یک روند شناسایی شده و نسبت‌های فیبوناچی بین این دو خط ترسیم می‌شود تا سطوح احتمالی که قیمت می‌تواند تا آن نقطه اصلاح کند مشخص شود. ترسیم این این اندیکاتور برای هر دو روند صعودی و نزولی امکان پذیر است.

در روند صعودی ترسم خط از پایین‌ترین نقطه در سمت چپ و پایین نمودار انجام می‌شود و تا بالاترین نقطه در سمت راست ادامه می‌یابد. سطوح فیبوناچی نیز بین این دو نقطه ترسیم می‌شوند که نشان‌دهنده سطوح احتمالی اصلاح قیمت هستند. در روند نزولی شرایط برعکس این است و ترسیم از بالاتری نقطه در سمت راست به پایین‌ترین نقطه در سمت چپ انجام می‌شود و اصلاحات قیمتی رو به بالا و بین این دو نقطه نمایش داده می‌شود.

سطوح مهم حمایت و مقاومت فیبوناچی اصلاحی نسبت‌های 23/6، 38/2، 50، 61/8 و 78/6 است. این که قیمت در کدام یک از این سطوح به روند اصلاح خود پایان می‌دهد مشخص نیست اما معمولا هر کدام از این سطوح قدرت برگشتی متفاوتی نسبت به دیگر سطوح دارند. برای ترسیم اندیکاتور فیبوناچی اصلاحی هر نقطه‌ای که به عنوان یک سقف کوتاه مدت تایید شد می‌تواند انتخاب شود و استفاده از این اندیکاتور در تایم فریم‌های مختلف نیز امکان‌پذیر است.

برای ترسیم اندیکاتور فیبوناچی اصلاحی در سایت تریدینگ ویو از نوار موجود در سمت چپ نمودار، از گزینه سوم موجود گزینه Fib Retracement را انتخاب و سپس در نمودار قیمت دو نقطه ابتدا و انتهای روند اصلی را مشخص می‌کنیم. با انجام این کار به صورت خودکار نسبت‌های فیبوناچی در نمودار مشخص می‌شوند. با کلیک بر روی چرخ دنده مربوط به ترسیم این ابزار می‌توانید به بخش ترسیمات رفته و مثلا مشخص کنید که تنها برخی از نسبت‌ها نمایش داده شوند یا اینکه رنگ نمایش ترسیمات به چه شکل باشد.

تصویر بالا مربوط به نمودار خرید دوج کوین است  که در آن از فیبوناچی اصلاحی در یک روند نزولی استفاده شده است تا میزان اصلاح در جهت افزایش قیمت مشخص شود. همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، این اصلاح تا سطح 23/6 انجام شده و از آن دوباره برگشته است اما از آنجایی که هنوز به کف قبلی برنگشته است امکان اصلاح بیشتر و رسیدن به سطوح بالاتر برای آن قابل تصور است.

اندیکاتور فیبوناچی گسترده

دومین نوع اندیکاتور فیبوناچی با عنوان گسترده یا Extended شناخته می‌شود که مورد استفاده آن برای تعیین هدف قیمتی موج جدید پس از اصلاح است. برای توضیح ساده‌تر این مفهوم فرض کنید قیمت فروش اتریوم در طی یک روند صعودی از 1000 دلار به 2000 دلار رسیده و پس از آن در طی یک روند اصلاحی به قیمت 1500 دلار برگشته است. هدف ما از استفاده از اندیکاتور فیبوناچی گسترده این است که تشخیص دهیم که روند صعودی جدید تا کجا می‌تواند ادامه پیدا کند و سطوح مقاومتی مهم در مسر این حرکت کجا است.

استفاده از اندیکاتور فیبوناچی گسترده در مسیر نزولی نیز ممکن است. اگر روند اصلی بازار نزولی باشد و قیمت یک رمز ارز در صرافی ارز دیجیتال رابکس از 2000 دلار به 1000 دلار برسد و سپس در اصلاح به 1500 برسد، با استفاده از اندیکاتور فیبوناچی گسترده می‌توان اهداف قیمتی روند نزولی جدید و حمایت‌های مهمی که در این راستا موجود است را شناسایی کرد. برای ترسیم این اندیکاتور به سه نقطه نیاز است و به همین دلیل از آن با عنوان فیبوناچی سه نقطه‌ای نیز یاد می‌شود.

برای ترسیم فیبوناچی اصلاحی در سایت Tradingview از نوار موجود در سمت راست نمودار و گزینه سوم می‌توان ابزار Trend-Based Fib Extension را انتخاب کرد. پس از انتخاب این ابزار نیاز است که سه نقطه برای ترسیم فیبو تعیین شود. با انجام این کار سطوح فیبوناچی گسترده به نمودار اضافه می‌شود و شما می‌توانید از آن‌ها برای بررسی وضعیت روند جدید استفاده کنید. علاوه بر نسبت‌های ذکر شده در فیبوناچی اصلاحی نسبت‌های 1, 1/618, 2/618, 3/618 و 4/236 نسبت‌های مهمی هستند که در فیبوناچی گسترده وجود دارند.

تصویر بالا مربوط به نمودار ارز دیجیتال اتریوم است. همانطور که مشاهده می‌کنید روند نزولی قیمت در نقطه A شروع شده و تا نقطه B ادامه داشته است. سپس در طی یک اصلاح قیمت به نقطه C رسیده و دوباره به روند نزولی خود ادامه داده است. با استفاده از ان سه نقطه اندیکاتور فیبو اصلاحی ترسیم شده است که همانطور که مشاهده می‌کنید قیمت تا سطح 100 درصد این اندیکاتور گسترش یافته و دوباره یک اصلاح جدید در جهت افزایش قیمت را آغاز کرده است.

سطوح فیبوناچی ترسیم شده در حالت گسترده می‌تواند از نقاط مختلفی محاسبه شود. در صورتی که این محاسبه از نقطه سوم با همان پایان اصلاح اعمال شود، در این صورت به آن Projection نیز گفته می‌شود. در سایت تریدینگ ویو ترسیم فیبوناچی گسترده به این روش انجام می‌شود. روش دیگری که برای ترسیم سطوح فیبوناچی وجود دارد این است که محاسبات از نقطه دوم پایان روند اول انجام شود که در این صورت به آن Expansion گفته می‌شود.

کانال فیبوناچی

فیبو چنل یا کانال فیبوناچی یکی از انواع اندیکاتور فیبوناچی است که برای ترسیم آن به سه نقطه نیاز است. در روند صعودی برای ترسیم فیبو چنل از دو کف نمودار و یک سقف که مابین این دو کف تشکیل شده، استفاده می‌کنیم. در روند نزولی از دو سقف ایجاد شده به همراه یک کف که مابین این دو سقف تشکیل شده است برای ترسیم کانال فیبوناچی استفاده می‌شود. خطوط موازی با این دو خط اصلی کانال بر اساس نسبت‌های فیبوناچی ایجاد می‌شود که می‌توان با استفاده از آن‌ها نقاط مهم برای تغییرات قیمت را به دست آورد. تصویر زیر مربوط به نمودار خرید بیت کوین و ترسیم Fibo Channel در آن است.

بادبزن فیبوناچی

یکی دیگر از انواع اندیکاتور فیبوناچی بادبزن فیبوناچی (Fibonacci Fan) است که به صورت خطوط هم‌مرکز سطوح فیبوناچی را در راستای روند بازار ایجاد می‌کند. برای رسم بادبزن فیبو در روند صعودی نیاز است که کف روند را به سقف آن وصل کنیم. در روند نزولی این فرآیند به شکل معکوس انجام می‌شود و نقطه شروع روند که سقف آن است به عنوان نقطه اول و یک کف میانی به عنوان نقطه دوم انتخاب می‌شود. در نتیجه انجام این کار سطوح فیبوناچی به صورت خطوط هم مرکز از نقطه اول و براساس سطوح فیبوناچی ترسیم می‌شوند. نمودار زیر مربوط به قیمت بایننس کوین است که فیبو بادبزن به آن اضافه شده است.

ترسیم مناطق زمانی فیبوناچی

خطوط مناطق زمانی فیبوناچی خطوط عمودی هستند که می‌توانند نشان دهنده مناطق زمانی در آینده باشند که قیمت می‌تواند در آن‌ها یک سقف یا کف جدید تشکیل دهد یا اینکه اصلاح خود را در آن مناطق شروع کند. برای ترسیم مناطق زمانی فیبوناچی کافی است که دو تا سقف، دوتا کف یا یک سقف و یک کف را به یکدیگر وصل کنید. معمولا برای تشخیص بهتر مناطق زمانی بهتر است چند نمونه از فیبوناچی ترسیم شود و سطوحی که در آن تجمع خطوط عمودی بیشتر است انتخاب شود. تصویر زیر مربوط به نمودار قیمت شیبا است که در آن مناطق زمانی فیبوناچی از سقف‌ها و کف‌های متوالی ترسیم شده است.

استفاده از اندیکاتور فیبوناچی در دیگر روش‌های تحلیل تکنیکال

در بخش قبل با برخی از مهم‌ترین انواع اندیکاتور فیبوناچی آشنا شدیم. روش‌های ترسیمی دیگری در پلتفرم‌های معاملاتی مانند دایره‌های فیبوناچی و اسپیرال فیبوناچی در برخی از پلتفرم‌های معاملاتی نیز هستند که می‌توان از آن‌ها نیز برای ترسیم خطوط مختلف بر پایه نسبت‌های فیبوناچی استفاده کرد. جدای از این روش‌های ترسیمی یکی از مهم‌ترین کاربردهای اندیکاتور فیبوناچی در استفاده از آن برای تشخیص الگوهای هارمونیک و هم چنین میزان رشد و نزول‌های مربوط به امواج الیوت است.

در الگوهای هارمونیک برای تشکیل یک الگو باید نقاط مختلف آن در سطوح فیبوناچی خاصی که از قبل مشخص شده است تشکیل شود و با تغییر این نقاط الگو تغییر می‌کند. حد سود الگوهای هارمونیک نیز با توجه به نسبت‌های فیبوناچی به دست می‌آید و آشنایی با این اندیکاتور در استفاده از این الگوهای مدرن نیز کارساز است. مشابه همین روند برای امواج الیوت نیز صادق است و میزان پیشرفت امواج در جهت روند و امواج اصلاحی بر اساس این اندیکاتورها شکل می‌گیرد.

اندیکاتور فیبوناچی اتوماتیک چیست؟

منظور از اندیکاتور فیبوناچی اتوماتیک اندیکاتوری است که بتواند به صورت اتوماتیک آخرین پیوت‌های موجود در نمودار را تشخیص داده و بر اساس آن اندیکاتور فیبوناچی اصلاحی یا گسترده را ترسیم کند. در سایت تریدینگ ویو و در بخش اندیکاتورها ابزارهایی برای انجام این کار ایجاد شده است که شما می‌توانید با جستجوی «Auto Fib Retracement» و «Auto Fib Extension» به آن‌ها دسترسی داشته باشید. این اندیکاتورها آخرین حالت ترسیم این اندیکاتور را برای شما ترسیم می‌کنند و می‌توانید با تغییر متغیرهای تشخیص کف و سقف‌ها و عمق نمودار ترسیمات آن را بهینه کنید.

بهترین استراتژی استفاده از اندیکاتور فیبوناچی چیست؟

اندیکاتور فیبوناچی با حدس و گمان زیادی همراه است و به همین دلیل استفاده از آن به تنهایی برای تحلیل بازار و ورود به معاملات منطقی نیست و بهتر است برای استفاده بهینه آن از ترکیب آن با سایر اندیکاتورها و روش‌ها استفاده کرد. به عنوان مثال سطوح حمایتی و مقاومتی کلاسیک اگر نزدیک سطوح فیبوناچی باشند آن‌گاه احتمال واکنش قیمت به آن‌ها زیاد خواهد بود. علاوه بر این زمانی که قیمت نزدیک یک سطح فیبوناچی اصلاحی می‌شود و اندیکاتور RSI در حالت اشباع فروش است یا اندیکاتور مکدی واگرایی را نشان می‌دهد، می‌توان به سطح مورد نظر اعتماد بیشتری داشت.