فهرست مطالب
- معرفی کریپتوپانک
- کریپتوپانک توسط چه کسی ابداع شد؟
- کریپتوپانک‌ها چگونه کار می‌کنند؟
- چه چیز کریپتوپانک‌ها را منحصربه‌فرد می‌کند؟
- چگونه می‌توان کریپتوپانک‌ها را خریداری کرد؟
- جمع‌بندی
«کریپتوپانک» (CryptoPunk) مجموعه آثاری هنری هستند که توسط «توکنهای غیر قابل معاوضه» یا «NFT» بر بلاک چین اتریوم نمایش داده می‌شوند. 10,000 توکن NFT کریپتوپانک هشت‌بیتی وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. پروژه کریپتوپانک یکی از معروف‌ترین پروژه‌های توکنهای غیر قابل معاوضه است و به بسیاری از هنرمندان برای ایجاد آثار هنری دیجیتال الهام بخشیده است.
این پروژه در سال 2021 میلادی و با فروخته‌شدنِ برخی از کریپتوپانک‌ها به قیمت میلیون‌ها دلار، به اوج محبوبیت خود رسید و یکی از گران‌ترین پروژه‌های توکنهای بی‌مانند محسوب می‌شود. در این مقاله به سوال کریپتوپانک چیست پاسخ می‌دهیم و ویژگی توکنهای NFT این مجموعه را بررسی می‌کنیم.
معرفی کریپتوپانک
در نگاه اول، کریپتوپانک‌ها چندان ویژه به نظر نمی‌رسند و تنها صورت‌های پیکسلی ساده‌ای هستند که در مربع‌های کوچک قرار دارند، برخی پیپ می‌کشند، برخی دیگر کلاه به سر دارند و بعضی حتی آدم‌فضایی هستند. اما هنگامی که پای توکنهای بی‌مانند به میان می‌آید، نمی‌توان تنها از روی ظاهر قضاوت کرد.
تنها با داشتن یکی از این صورت‌های بامزه، به احتمال زیاد می‌توانید از یک آپارتمان کوچک گرفته تا یک عمارت وسیع را خریداری کنید. محدودیت تعداد ده‌هزارتایی کریپتوپانک‌ها باعث شده تا تقاضای بالایی برای آن‌ها وجود داشته باشد. با این توکن‌ها نمی‌توان کار خاصی انجام داد، به عنوان مثال آن‌ها را نمی‌توان استیک کرد، بلکه این صورت‌های کوچک صرفِ وجود داشتنشان ارزش می‌آفرینند. این پروژه یکی از نخستین پروژه‌های توکن غیر قابل تعویض است.
کریپتوپانک توسط چه کسی ابداع شد؟
کریپتوپانک‌ها توسط شرکتی نیویورکی به نام «لاروا لبز» (Larva Labs) به وجود آمدند که بنیان‌گذاران آن، «مت هال» (Matt Hall) و «جان واتکینسون» (John Watkinson) هستند. این پروژه از سال 2017 میلادی و به عنوان آزمایشی برای سنجش ارزش توکنهای بی‌مانند و آثار هنری آغاز شد و در نهایت به گسترش و توسعه هنر در حوزه کریپتو رسید.
این توکن‌ها نوع خاصی از ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند اما با رمز ارزی همچون بیت کوین، تفاوت‌های بسیاری دارند. تمام این 10,000 کریپتوپانک، توکنهای بی‌مانندی بر بلاک چین اتریوم هستند و از این تعداد، 3840 تا جنسیت زن و 6039 تا جنسیت مرد دارند. در میان این تعداد، چندین میمون، آدم‌فضایی و زامبی نیز به چشم می‌خورد. ترکیب گوناگونی از ویژگی‌های مختلف، باعث شده هر یک از این کریپتوپانک‌ها، به طور کامل منحصربه‌فرد باشند.
کریپتوپانک‌ها در ابتدا به صورت آزادانه و رایگان در دسترس همه قرار داشتند و برای به دست آوردن آن‌ها، تنها کافی بود که کارمزد تراکنش اتریوم مربوط به هر یک پرداخته شود. این توکن‌ها و به طور کلی توکنهای غیر قابل تعویض، از آن زمان تاکنون محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرده‌اند.
کریپتوپانک «آدم‌فضاییِ رنگ‌پریده با دستمال سر» در فوریه ۲۰۲۲ به قیمت 8000 اتر (معادل 23.7 میلیون دلار) فروخته شد و در حال حاضر رکورد بالاترین قیمت فروش را در این توکن‌ها در دست دارد. مقام دوم متعلق به کریپتوپانک دیگری‌ست که به میزان 4200 اتر (معادل 7.58 میلیون دلار در زمان فروش) فروخته شد. ارزان‌ترین این توکن‌ها، در حال حاضر بیش از 200,000 دلار ارزش‌گذاری شده است.
کریپتوپانک‌ها چگونه کار می‌کنند؟
در زمان راه‌اندازی پروژه کریپتوپانک‌ها، پروتکل توکن ERC-721 که امروزه برای توکنهای بی‌مانند استفاده می‌شود وجود نداشت و شرکت لاروا لبز مجبور بود با تنها توکن در دسترس، یعنی ERC-20 کار کند. در یک حرکت ساختارشکنانه، تیم لاروا لبز به اصلاح کد توکن ERC-20 پرداخت و تغییراتی در آن به وجود آورد که بتواند به وسیله آن آیتم‌های بی‌مانند ایجاد کند. این تغییرات مدتی بعد پیش‌زمینه ایجاد توکنهای ERC-721 شد.
اگر توکنهای این پروژه را بر روی «اتراسکن» (Etherscan) بررسی کنیم، می‌توانیم حداکثر عرضه کل آن، معادل 10,000 تا را مشاهده کنیم. گرچه کریپتوپانک‌ها به عنوان توکنهای ERC-20 نمایش داده می‌شوند، اما توکنهای یکسان نیستند.
می‌توان اصالت هر یک از این توکن‌ها را با هش کردن تصویرِ مربوط به آن و مقایسه هشِ به‌دست‌آمده با هشِ یک تصویر مشخص در قرارداد توکن سنجید. از آن‌جا که تصاویر بسیار بزرگتر از آن هستند که در بلاک چین ذخیره شوند، لاروا لبز یک «تصویر مرکب» (Composite Image) شامل تمامی 10,000 کریپتوپانک ایجاد کرده است. هش مربوط به این تصویر مرکب در قرارداد توکن کریپتوپانک‌ها نمایش داده می‌شود.
اما چگونه می‌توان توکنهای کریپتوپانک را از یکدیگر تشخیص داد؟ در پاسخ باید گفت که هر توکن شامل یک «فراداده» (Metadata) است که به موقعیت آن بر روی تصویر مرکب اشاره دارد. به عنوان مثال، کریپتوپانک شماره 7804، معادل 7804اُمین توکن روی تصویر مرکب است.
چه چیز کریپتوپانک‌ها را منحصربه‌فرد می‌کند؟
کریپتوپانک‌ها توسط هنرمند مشهوری طراحی نشده‌اند و هیچ کار خاصی انجام نمی‌دهند؛ بنابراین این سوال به ذهن متبادر می‌شود که این توکن‌ها محبوبیت خود را از کجا کسب می‌کنند و چرا با این قیمت‌های حیرت‌آور خرید و فروش می‌شوند؟
دلایل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود کریپتوپانک‌ها در فضای ارزهای دیجیتال و توکنهای بی‌مانند تا این میزان طرفدار داشته باشند. این پروژه در ابتدا به صورت آزمایشی برای سنجش تأثیر کمبود بر تقاضا اجرا شد. با صدور توکنهای کریپتوپانک در بلاک چین اتریوم، کمیابی و یکتایی آن‌ها تضمین شد و باعث شد که این توکن‌ها مانند آثار هنری، تمبرها یا کارت‌های بازی منحصربه‌فرد، قابل جمع‌آوری و ایجاد کلکسیون باشند.
یکی از دلایل تقاضای بالا برای توکنهای این پروژه، این است که آن‌ها یکی از قدیمی‌ترین توکنهای بی‌مانند جهان به شمار می‌روند. تأثیر شگرفی که این توکن‌ها بر توکنهای بی‌مانندِ بعد از خود گذاشته‌اند، قابل چشم‌پوشی نیست؛ پروژه‌های فراوانی از «بورد ایپ یات کلاب» (Bored Ape Yacht Club) گرفته تا «دودلز» (Doodles)، همگی وام‌دار این پروژه هستند.
علاوه بر این، بسیاری از مشاهیر جهان به جمع‌آوری این توکن‌ها پرداخته‌اند که از این افراد می‌توان ستاره‌های هیپ‌هاپ، «اسنوپ داگ» (Snoop Dogg) و «جی‌زی» (Jay-Z) را نام برد. هنرمندان دیگری همچون «جیسون درولو» (Jason Derulo)، «مارشملو» (Marshmello) و «3lau» و همچنین مشاهیری از حوزه کسب‌وکار همچون «جوردن بلفورت» ( Jordan Belfort) و «مارک کیوبن» (Mark Cuban)، از جمله افرادی هستند که کریپتوپانک‌ها را خریداری کرده‌اند.
چگونه می‌توان کریپتوپانک‌ها را خریداری کرد؟
لاروا لبز علاوه بر طراحی توکنهای این پروژه، فضایی نیز برای خرید و فروش آن‌ها در وب‌سایتی قرار داده است. با نصب کیف پول «متاماسک» (MetaMask) می‌توان با این فضا ارتباط برقرار کرد.
کریپتوپانک‌ها همچنین در «اُپن‌سی» (OpenSea)، بازاری پیشرو برای توکنهای بی‌مانند بر روی اتریوم، حضور دارند. این حضور البته کمی با سایر توکن‌ها متفاوت است؛ در این بازار کریپتوپانک‌ها به صورت «رپدتوکن» (Wrapped Tokens) استاندارد ERC-721 ارائه می‌شوند تا در بازارهای توکنهای بی‌مانند، قابل معامله باشند.
یک کریپتوپانک با استاندارد ERC-721 می‌تواند به سادگی به شکل اصلی ERC-20 خود بازگردد. فرآیند رپد و آن‌رپد کردن در «رپد پانکز» (Wrapped PUNKS) رخ می‌دهد و می‌تواند توسط کیف پول متاماسکی که حاوی یک کریپتوپانک است، انجام شود.
جمع‌بندی
کریپتوپانک‌ها زمانی از پیشتازان فضای هنری در بلاک چین به شمار می‌رفتند. بعدها و با ظهور سایر توکنهای بی‌مانند، حضور آثار هنری در فضای کریپتو ترویج یافت و این توکن‌ها توانستند محبوبیت زیادی در این فضا کسب کنند. این توکن‌ها برخلاف «کریپتوکیتیز» (CryptoKitties) که عناصر گیمیفیکیشن را در خود دارند، چیزی بیشتر از یک تصویر ساده نیستند؛ اما ویژگی‌های یکتا و همچنین تقاضای بالایی که برای آن‌ها وجود دارد، باعث شده که محبوبیت فراوانی در دنیای ارزهای دیجیتال پیدا کنند. میزان محبوبیت کریپتوپانک‌ها را می‌توان از روی تعداد پروژه‌هایی که به طور مستقیم از این پروژه تأثیر گرفته‌اند، دریافت.
نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید