تأثیر توافق ایران و آمریکا بر بازار ارز دیجیتال در ایران: یک تحلیل جامع

شناسایی پیامدها و تأثیر توافق ایران و آمریکا بر بازار ارز دیجیتال در ایران نیازمند یک تحلیل جامع و همه‌جانبه است؛ با وضعیت سیاسی و اقتصادی که به ویژه به تحریم‌ها و روابط بین‌المللی مربوط می‌شود، هر تغییری در دینامیک‌های میان این دو کشور می‌تواند پیامدهای مهمی روی دسترسی ایران به بازارهای جهانی، پذیرش ارزهای دیجیتال و چارچوب‌های نظارتی کشور داشته باشد. این مقاله یک تحلیل جامع و به‌روز از چگونگی شکل‌گیری آینده بازار ارزهای دیجیتال در ایران در صورت توافق ایران و آمریکا ارائه می‌دهد.

تاریخچه روابط ایران و آمریکا و پیامدهای توافق آن‌ها

روابط ایران و ایالات متحده پیچیده و اغلب پرتنش بوده است، با دوره‌هایی از تحریم‌های اقتصادی و تعارضات دیپلماتیک. از سال 1979، ایران با تحریم‌های متعددی از سوی آمریکا روبه‌رو شده که این کشور را از سیستم مالی جهانی جدا کرده است. برجسته‌ترین این تحریم‌ها، خروج آمریکا در سال 2018 (اردیبهشت 1397) از برنامه برجام بود که تأثیر شدیدی بر اقتصاد ایران داشت، به‌ویژه در بانکداری، تجارت و صادرات نفت. این امر باعث شد که ایران به دنبال سیستم‌های مالی جایگزین مانند ارزهای دیجیتال برای دور زدن موسسات مالی سنتی و ادامه تجارت بین‌المللی خود باشد.

احتمال توافق دوباره در ۱۴۰۴ و زمینه سیاسی-اقتصادی آن

مذاکرات ایران و آمریکا مجدد از اوایل سال جاری شروع شده است؛ طوری‌که جلسات آن به صورت غیرمستقیم با وساطت وزیر خارجه عمان در هفته‌های اخیر شروع شده و همچنان ادامه دارد. توافق این دو کشور یک تغییر اساسی برای اقتصاد ایران محسوب می‌شود. اگر این توافق منجر به رفع تحریم‌ها یا نوعی کاهش انزوای اقتصادی شود، می‌تواند امکان دوباره پیوستن ایران به سیستم مالی جهانی را فراهم کند.

تأثیر توافق ایران و آمریکا بر بازار ارز دیجیتال در ایران

کاهش تحریم‌ها می‌تواند منجر به افزایش سرمایه‌گذاری خارجی، فرصت‌های تجاری و بهبود روابط تجاری شود که تمامی این موارد می‌تواند بر بازار ارزهای دیجیتال در ایران تأثیرگذار باشد. برخی از مهم‌ترین پیامدهای توافق ایران با آمریکا بر بازار کریپتو در ایران شامل این موارد است:

۱. کاهش تحریم‌ها و دسترسی به بازارهای جهانی

یکی از مهم‌ترین تأثیرات توافق احتمالی ایران و آمریکا، کاهش تحریم‌ها است. این امر به ایران امکان می‌دهد که آزادانه‌تر با بازارهای مالی بین‌المللی و شبکه‌های بلاک‌چین تعامل داشته باشد. به این ترتیب، پذیرش ارزهای دیجیتال و فناوری‌های مبتنی‌بر بلاکچین در ایران ساده‌تر می‌شود که روی موارد زیر تاثیر مستقیم دارد:

• دسترسی به کیف پول‌ها و صرافی‌های مطمئن جهانی: کاربران ایرانی ممکن است دوباره بتوانند به صرافی‌های بین‌المللی ارز دیجیتال و معتبر جهانی مانند بایننس، کوین‌بیس (Coinbase) و کراکن (Kraken) دسترسی پیدا کنند که در حال حاضر به دلیل تحریم‌های آمریکا مسدود هستند. این امر خرید، فروش و ترید ارز دیجیتال را برای ایرانی‌ها آسان‌تر می‌کند و نقدینگی بازار را افزایش می‌دهد.
• تراکنش‌های بین‌مرزی: تراکنش‌های ارز دیجیتال می‌تواند تجارت بین‌المللی را تسهیل کند، زیرا به کاربران امکان می‌دهد تا از سیستم‌های مالی سنتی عبور کنند. کسب‌وکارهای ایرانی می‌توانند راحت‌تر با استفاده از ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین (BTC)، تتر (USDT) یا اتریوم (ETH)، تراکنش‌های بین‌مرزی انجام دهند بدون نیاز به بانک‌های سنتی.
• افزایش سرمایه‌گذاری‌ها: کاهش تحریم‌ها باعث تشویق سرمایه‌گذاری خارجی در فضای ارز دیجیتال ایران می‌شود که منجر به افزایش جریان سرمایه به استارتاپ‌ها و فناوری بلاک‌چین در کشور خواهد شد.

به عنوان یک نمونه از تلف شدن حقوق ایرانیان در شرایط تحریم می‌توان به این مورد اشاره کرد: برخی از کاربران ارز دیجیتال در ایران که در ایردراپ‌های دریافت ارز دیجیتال رایگان شرکت می‌کنند، به دلیل ایرانی بودن در اغلب پروژه‌ها از لیست کسانی که مستحق دریافت جایزه هستند، حذف می‌شوند؛ بنابراین با توافق بین ایران و آمریکا، امکان شرکت در ایردراپ‌های کریپتویی در یک فضای عادلانه برای معامله‌گران ایرانی فراهم می‌شود.

۲. شفافیت نظارتی و چارچوب‌های قانونی برای ارزهای دیجیتال در ایران

به عنوان بخشی از هر توافقی، ایران ممکن است قوانین و مقررات واضح‌تری در حوزه ارزهای دیجیتال اتخاذ کند. دولت ایران در حال کار بر روی ایجاد چارچوب‌هایی برای ارزهای دیجیتال است و با کاهش تحریم‌ها، کشور می‌تواند به سمت پذیرش استانداردهای جهانی و نوآوری‌های حوزه رگ‌تک (Reg Tech) در نظارت بر ارزهای دیجیتال حرکت کند. موضوعی که به نوبه‌ی خود در موارد زیر بر بازار رمزارزهای ایران تأثیر دارد:

• رسمی شدن ارزهای دیجیتال: چارچوب نظارتی رسمی می‌تواند شفافیت قانونی را فراهم کند و کسب‌وکارها، استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران سنتی در ایران را ترغیب کرده که وارد تجارت ارز دیجیتال و بلاک‌چین شوند.
• حمایت از سرمایه‌گذاران: با داشتن مقررات مناسب، سرمایه‌گذاران می‌توانند اعتماد بیشتری به بازار داشته باشند، زیرا سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها تحت پوشش قوانین است. این امر منجر به مشارکت بیشتر نهادی در بازار ارز دیجیتال خواهد شد؛ به این ترتیب که بانک‌ها و سازمان‌های باسابقه ورود کنند. 
• توسعه پروژه‌های کریپتویی ایرانی: شرکت‌های ارز دیجیتال ایرانی می‌توانند به منابع مالی جهانی دسترسی پیدا کنند که توسعه پروژه‌های بلاک‌چینی داخلی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، متاورس، وب‌۳، NFT و سایر راه‌حل‌های نوآورانه را تسریع می‌کند.

۳. توسعه صنعت ماینینگ بیت‌کوین در ایران

ایران به عنوان یک مرکز مهم استخراج بیت کوین به دلیل هزینه‌های پایین انرژی شناخته شده است. با توافق ایران و آمریکا، عملیات استخراج مشروعیت بیشتری پیدا کند و دسترسی به فناوری‌های پیشرفته استخراج فراهم شود. این تحول با موارد زیر محقق می‌شود:

• چارچوب نظارتی برای استخراج: نظارت بر فعالیت‌های استخراج می‌تواند منجر به بهبود زیرساخت‌ها و کاهش استخراج‌های غیرقانونی شود. استخراج‌کنندگان ایرانی به دستگاه‌های استخراج بهتر و منابع دیگر از خارج کشور دسترسی پیدا کنند که می‌تواند عملکرد آن‌ها را تقویت کند.
• استخراج از طریق پلتفرم‌های پشرفته جهانی: استخراج‌کنندگان ایرانی ممکن است بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کرده و علاوه‌بر خرید و فروش بیت کوین در بستری پیشرفته‌تر، کوین‌های استخراج‌شده را برای ارزهای فیات به راحتی مبادله کنند و سودآوری و پایداری این بخش را افزایش دهند.

۴. کاهش کلاهبرداری کریپتویی در ایران و نگرانی‌های امنیتی 

در حالی که تتر یا دیگر رمزارزها برای دور زدن تحریم‌های مالی مفید تلقی می‌شوند، اما کاربران آن‌ها برخی مواقع در ایران مورد کلاهبرداری‌ها و تقلب قرار می‌گیرند. به‌ویژه در پلتفرم‌های P2P نامعتبر خارجی. در چنین شرایطی، توافق ایران با آمریکا می‌تواند روی پیگیری حقوق کاربران ایرانی مورد کلاهبرداری واقع شده تأثیر مثبت داشته باشد.

در وضعیت تحریمی ایران، روش‌های زیادی برای کلاهبرداری تتر از کاربران ایرانی وجود دارد که توسط برخی پلتفرم‌های خارجی استفاده می‌شود؛ مواردی مانند انتقال تتر تقلبی، واریز ارز فیک، راه‌اندازی پروژه‌های کلاهبرداری و تشویق به سرمایه‌گذاری در آن. با این وجود، توافق بین ایران و آمریکا، اطمینان از تنظیم‌گری نظارتی و اجرای قانون‌ها مربوطه به کاهش خطرات کلاهبرداری کمک می‌کند. به این ترتیب، استانداردهای امنیتی در بازار ارز دیجیتال ایران را بهبود می‌بخشد.

پذیرش ارزهای دیجیتال توسط دولت و بخش خصوصی با توافق

پس از توافق ایران و آمریکا، دولت ممکن است شروع به ادغام ارز دیجیتال در پروژه‌های دولتی کند یا از آن برای پس‌اندازها، پرداخت‌ها یا ذخایر ارزی استفاده کند. این می‌تواند یک خزانه ارزش جدید و جایگزین برای کسب‌وکارها و افراد فراهم کند.

به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری در ارزهای با پشتوانه طلا مانند خرید پکس گلد (PAXG) و تتر گلد (XAUT) که توسط شرکت‌های جهانی عرضه شده‌اند را در نظر بگیرید. این توکن‌ها به دلیل ارائه ارزش پایدار و متناظر با انس جهانی طلا محبوب شده‌اند. 

توافق ایران و آمریکا می‌تواند همچنین بر نحوه استفاده ایرانیان از ارزهای دیجیتال پشتوانه طلا تأثیر بگذارد؛ طوری‌که شرایط بازخرید و تبدیل هر واحد از توکن‌ آن‌ها به معادل طلای آن را ساده‌تر و قانونی‌تر کند. به این ترتیب، پذیرش این ارزها توسط بخش خصوصی و دولتی به عنوان یک ذخیره ارزش جایگزین طلا مطمئن‌تر است.

جمع‌بندی

توافق ایران و آمریکا پتانسیل زیادی برای تغییر بازار ارز دیجیتال ایران دارد. این توافق می‌تواند منجر به رفع تحریم‌ها، شفافیت بیشتر نظارتی و دسترسی راحت‌تر ایرانیان به بازارهای جهانی ارزهای دیجیتال شود. همچنین مشروعیت عملیات ارز دیجیتال در کشور را بهبود بخشد. با کاهش تحریم‌ها و بهبود روابط بین‌المللی، ارزهای دیجیتال ممکن است به‌عنوان یک دارایی جایگزین در داخل ایران به‌طور گسترده‌تری پذیرفته شوند. 

این امر به ویژه برای ایرانیانی که به دنبال حفظ ارزش سرمایه خود در مقابل تورم هستند، مفید خواهد بود. سپس از این طریق، استفاده از ارزهای دیجیتال برای تراکنش‌های روزمره در ایران افزایش خواهد یافت. با این حال، همچنان مهم است که مراقب ریسک‌های امنیتی، کلاهبرداری‌ها و نوسانات شدید بازار باشید؛ به‌ویژه با رشد پذیرش ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و تتر.