فهرست مطالب
- تکنولوژی متاورس چیست؟
- پیشرفتهای اخیر تکنولوژی متاورس
- هفت تکنولوژی متاورس که آن را قدرتمند می‌کند
- چالش‌های متاورس
- جمع‌بندی
در دنیای امروز و با پیشرفت سریع جوامع، نام «متاورس» (Metaverse) به عنوان یکی از تازه‌ترین انواع تکنولوژی به چشم می‌خورد. اما تکنولوژی متاورس چیست و سوال مهم‌تر، چه تکنولوژی‌هایی این فناوری را تقویت می‌کنند و به آن قدرت می‌بخشند؟
متاورس دنیایی دیجیتال و سه‌بعدی است که افراد می‌توانند در آن با استفاده از آواتاری که از خود می‌سازند، فعالیت کنند. در متاورس می‌توان بازی کرد، به خرید رفت، با دوستان خود در یک کافی‌شاپ مجازی معاشرت کرد، با همکاران خود در یک دفتر مجازی کار کرد و به فعالیت‌های گوناگون و متنوعی پرداخت. برخی از بازی‌های ویدیویی و ابزارهای ارتباطی، در حال حاضر عناصری از دنیای متاورس را در خود پیاده‌سازی کرده‌اند.
پروژه‌های ارز دیجیتالی همچون «دیسنترالند» (Decentraland) و «سندباکس» (The Sandbox) هم‌اکنون دنیاهای مجازی خود را در متاورس به راه انداخته‌اند. با این حال، متاورس مفهومی نسبتا جدید است و بیشتر قابلیت‌های آن هنوز در دست توسعه هستند. شرکت‌های مهمی مانند «متا» (Meta)، «مایکروسافت» (Microsoft) و «انویدیا» (Nvidia) نیز ایجاد نسخه‌های خود از متاورس را آغاز کرده‌اند.
شرکت‌های حوزه فناوری برای ارائه نسخه‌های خود از متاورس و توسعه دنیاهای سه‌بعدی، از تکنولوژی‌هایی پیشرفته استفاده می‌کنند. این تکنولوژی‌ها، حوزه‌های گوناگونی همچون «بلاک چین» (Blockchain)، «واقعیت افزوده» (AR)، «واقعیت مجازی» (VR)، «بازسازی سه‌بعدی» (3D Reconstruction)، «هوش مصنوعی» (AI) و «اینترنت اشیا» (IoT) را در بر می‌گیرند. اما متاورس چیست و شرکت‌های متاورس چگونه از انواع فناوری‌ها برای قدرتمند کردن این تکنولوژی استفاده می‌کنند؟ در این مقاله قصد داریم هفت تکنولوژی متاورس را معرفی کنیم که موجب قدرت بخشیدن به این تکنولوژی می‌شوند.
تکنولوژی متاورس چیست؟
پیش از بررسی هفت تکنولوژی متاورس، بهتر است با خود آن آشنا شویم. همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، متاورس دنیایی دیجیتال، سه‌بعدی و آنلاین است که زمین‌ها و اشیایی مجازی را در بر می‌گیرد. پروژه‌های گوناگونی تاکنون از جنبه‌های مختلف متاورس بهره گرفته‌اند، اما این تکنولوژی هنوز در دست توسعه است و انتظار می‌رود که از بازی‌های ویدیویی و پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی فراتر برود. در تکنولوژی متاورس می‌توان با استفاده از هدست‌ها و عینک‌های مخصوص، تجربه‌ای یگانه از یک دنیای مجازی دیجیتال را رقم زد.
پیشرفتهای اخیر تکنولوژی متاورس
واژه متاورس در اکتبر سال 2021 و با تغییر نام شرکت «فیس‌بوک» به متا، بر سر زبان‌ها افتاد. شرکت متا برای بازسازی برند خود، منابعی را در بخش جدیدی به نام «ریلیتی لبز» (Reality Labs) سرمایه‌گذاری کرد تا بتواند در همین سال به میزان حداقل 10 میلیارد دلار در توسعه انواع محتوا، نرم‌افزار و همچنین هدست‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده هزینه کند. «مارک زاکربرگ» (Mark Zuckerberg)، مدیرعامل متا، بر این باور است که تکنولوژی متاورس بعدها به اندازه تلفن‌های هوشمند گسترده خواهد شد.
پس از شیوع بیماری کرونا، علاقه‌ها به تکنولوژی متاورس افزایش یافت. از آن‌جا که افراد در این دوران بیشتر به دورکاری روی آوردند، تقاضا برای ایجاد راه‌های ارتباطی مجازی بالا رفت و فضاهای سه‌بعدی مجازی‌ای که در آن بتوان در جلسات حضور یافت و با یکدیگر صحبت و همکاری کرد، اهمیت فراوانی یافتند. یک نمونه از این فضاها، «مایکروسافت مش» (The Microsoft Mesh) بود که در نوامبر 2021 رونمایی شد. کاربران در مایکروسافت مش می‌توانستند آواتارهای شخصی خود را بسازند و با یکدیگر از راه دور همکاری کنند.
برخی از بازی‌های آنلاین نیز از تکنولوژی متاورس استفاده می‌کنند. بازی موبایلی واقعیت افزوده «پوکمون گو» (Pokémon Go)، یکی از نخستین بازی‌هایی بود که از مفهوم متاورس استفاده کرد و به بازیکنان اجازه داد تا با استفاده از یک اپلیکیشن، پوکمون‌های مجازی را در دنیای واقعی شکار کنند. بازی «فورتنایت» (Fortnite) که یکی دیگر از بازی‌های محبوب و مطرح به شمار می‌رود، فعالیت‌های مختلفی را به دنیای دیجیتال محصول خود افزوده که از آن‌ها می‌توان میزبانی رویدادها و انواع کنسرت‌ها را نام برد.
علاوه بر رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های بازی، شرکت‌های فناوری مانند انویدیا امکانات جدیدی را به دنیاهای مجازی افزوده‌اند. پلتفرم «انویدیا اُمنیورس» (Nvidia Omniverse)، فضایی ایجاد کرده است تا فضاهای سه‌بعدی گوناگون بتوانند در آن با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این برقراری ارتباط، به منظور تسهیل همکاری مجازی بین مهندسان، طراحان و سازندگان انجام می‌شود. انویدیا اُمنیورس در حال حاضر در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، شرکت «بی‌ام‌دبیلیو» (BMW) با کمک اُمنیورس تولید محصولات خود را هوشمندسازی کرده و به همین ترتیب، زمان تولید محصولات خود را کاهش می‌دهد و کیفیت آن‌ها را بهبود می‌بخشد.
هفت تکنولوژی متاورس که آن را قدرتمند می‌کند
در بخش‌های قبل، متاورس را معرفی کردیم و سپس به بررسی تازه‌ترین پیشرفتهای این فناوری پرداختیم. در این قسمت، قصد داریم که به این سوال پاسخ دهیم که برای توسعه تکنولوژی متاورس از چه تکنولوژی‌های دیگری استفاده می‌شود. شرکت‌ها برای توسعه متاورس از فناوری‌های پیشرفتهای همچون بلاک چین، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، بازسازی سه‌بعدی، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا بهره می‌گیرند. در ادامه هر کدام و طریقه استفاده از آن‌ها در متاورس شرح داده خواهد شد.
بلاک چین و ارز دیجیتال در تکنولوژی متاورس
فناوری بلاک چین یک راه‌حل غیرمتمرکز و شفاف است که برای اثبات مالکیت و قابلیت جمع‌آوری دیجیتال، انتقال ارزش و بسیاری از موارد دیگر به کار می‌رود. ارزهای دیجیتال نیز به کاربران این امکان را می‌دهند که در حین کار و معاشرت در دنیای دیجیتال سه‌بعدی، دارایی‌های خود را تبادل کنند. به عنوان مثال، از ارز دیجیتال «مانا» (MANA) می‌توان برای خرید زمین‌های مجازی در دیسنترالند استفاده کرد. بازیکنان می‌توانند با استفاده از این ارز دیجیتال، زمین‌های 16×16 متری را در قالب «توکن‌های غیر قابل معاوضه» (NFT) خریداری کنند. با پشتیبانی از فناوری بلاک چین می‌توان مالکیت این سرزمین‌های مجازی را ایجاد و تضمین کرد.
بلاک چین و به‌خصوص ارزهای دیجیتال می‌توانند در آینده به عنوان مشوقی برای حضور و فعالیت افراد در متاورس عمل کنند. به علاوه، از آن‌جا که در آینده شرکت‌های بیشتری به دورکاری و حضور در فضاهای آنلاین روی می‌آورند، ممکن است شاهد ایجاد مشاغلی مرتبط با متاورس نیز باشیم.
واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) در تکنولوژی متاورس
واقعیت افزوده و واقعیت مجازی تکنولوژی‌هایی هستند که می‌توانند امکان تجربه دنیایی سه‌بعدی و جذاب را برای ما فراهم کنند. این دو مفهوم را می‌توان به عنوان دروازه‌هایی برای ورود به تکنولوژی متاورس در نظر گرفت، اما تفاوت بین واقعیت افزوده و واقعیت مجازی چیست؟
در واقعیت افزوده، از عناصر و شخصیت‌های بصری دیجیتال برای تغییر شکل دنیای واقعی استفاده می‌شود. این تکنولوژی نسبت به واقعیت مجازی در دسترس‌تر است و به طور تقریبی قابلیت اجرا در هر تلفن هوشمند یا دستگاه دیجیتال دوربین‌داری را دارد. کاربران می‌توانند از طریق برنامه‌های واقعیت افزوده، محیط اطراف خود را با تصاویر دیجیتال تعاملی مشاهده کنند، اما واقعیت مجازی کمی متفاوت‌تر عمل می‌کند. در واقعیت مجازی، محیط مجازی‌ای وجود دارد که کاربران در آن می‌توانند با استفاده از هدست‌ها، دستکش‌ها و حسگرهای مخصوص به کاوش بپردازند.
تکنولوژی‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، مدل اولیه‌ای از متاورس را به ما نشان می‌دهند. واقعیت مجازی دنیایی دیجیتال را ایجاد می‌کند که محتوای بصری تخیلی را در خود جای می‌دهد. به کمک تجهیزات واقعیت مجازی، می‌توان به گسترش تکنولوژی متاورس کمک کرد و به کاربران امکان داد تا در دنیای مجازی اشیا را لمس کنند، صداها را بشنوند و با سایر افراد در نقاط دیگر جهان ارتباط برقرار کنند. با توجه به تبلیغاتی که تاکنون پیرامون تکنولوژی متاورس صورت گرفته است، می‌توان انتظار داشت که شرکت‌های متاورس بیشتری در آینده نزدیک در توسعه تجهیزات واقعیت افزوده و واقعیت مجازی سرمایه‌گذاری کنند.
هوش مصنوعی (AI) در تکنولوژی متاورس
«هوش مصنوعی» (Artificial intelligence | AI) در سال‌های اخیر در زندگی ما نقش فراوانی ایفا کرده است. برنامه‌ریزی استراتژی کسب و کار، تصمیم‌گیری، تشخیص چهره و محاسبات سریع، همگی از کاربردهای گوناگون هوش مصنوعی هستند. به علاوه، در سال‌های اخیر کارشناسان هوش مصنوعی سعی داشته‌اند که این فناوری را در ایجاد تکنولوژی متاورس نیز به کار ببرند.
هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که دادههای فراوانی را با سرعت بسیار بالا پردازش کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی در ترکیب با تکنیک‌های «ماشین لرنینگ» (Machine Learning)، می‌توانند نتایج منحصر‌به‌فردی را به کاربران ارائه دهند.
فناوری هوش مصنوعی را در فضای متاورس می‌توان بر «شخصیت‌های غیر بازیکن» (Non-Player Characters | NPCs) در سناریوهای مختلف اعمال کرد. این شخصیت‌ها تقریبا در هر بازی‌ای وجود دارند و بخشی از محیط بازی هستند که برای واکنش و پاسخ به اقدامات بازیکنان طراحی شده‌اند. با استفاده از هوش مصنوعی در تکنولوژی متاورس، می‌توان این شخصیت‌ها را در بازی به مکالمات یا تعاملات واقعی با بازیکنان واداشت. شخصیت‌های غیر بازیکن برخلاف کاربران، می‌توانند به صورت خودکار با چندین زبان مختلف عمل کنند و علاوه بر این، میلیون‌ها بازیکن به طور همزمان می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند.
یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی در تکنولوژی متاورس، ایجاد آواتار است. موتورهای هوش مصنوعی می‌توانند با تجزیه و تحلیل تصاویر دوبعدی یا اسکن‌های سه‌بعدی، آواتارهایی ایجاد کنند که واقعی‌تر و دقیق‌تر به نظر می‌رسند. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند برای ایجاد حالات مختلف چهره، مدل مو، لباس و ویژگی‌های مختلف استفاده شود.
بازسازی سه‌بعدی در تکنولوژی متاورس
با وجود این که بازسازی سه‌بعدی، فناوری جدیدی نیست، اما در طول دوران همه‌گیری بیماری کرونا و به ویژه در صنعت املاک و مستغلات گسترش چشمگیری یافت. افراد در زمان قرنطینه کووید با کمک این فناوری می‌توانستند از املاک گوناگون بازدید کنند. درست مانند آن‌چه امروزه از متاورس انتظار داریم، خریداران توسط فناوری بازسازی سه‌بعدی می‌توانستند خانه‌های مختلف را از هر جای دنیا ببینند و خریداری کنند.
یکی از چالش‌های پیش روی تکنولوژی متاورس، ایجاد محیط دیجیتالی است که تا حد امکان به دنیای واقعی نزدیک باشد. با کمک بازسازی سه‌بعدی، می‌توان فضاهای مجازی طبیعی‌ای ایجاد کرد و از طریق دوربین‌های سه‌بعدی مخصوص، مدل‌هایی از ساختمان‌ها، مکان‌ها و اشیا ساخت. تصاویر و مدل‌های ایجاد شده در نهایت به کامپیوترها منتقل می‌شوند تا دنیای متاورسی مشابه با دنیای واقعی بسازند.
اینترنت اشیا (IoT) در تکنولوژی متاورس
مفهوم اینترنت اشیا برای نخستین‌بار در سال 1999 معرفی شد. به زبان ساده، اینترنت اشیا سیستمی است که همه دادههای دنیای فیزیکیِ اطراف ما را گرفته و آن‌ها را از طریق حس‌گرها و دستگاه‌ها به اینترنت متصل می‌کند. این دستگاه‌ها پس از اتصال به اینترنت دارای شناسه منحصربه‌فرد و قابلیت ارسال یا دریافت خودکار اطلاعات خواهند بود. امروزه اینترنت اشیا در ترموستات‌ها، بلندگوهای تنظیم‌شونده با صدا، دستگاه‌های پزشکی و بسیاری از موارد دیگر به کار می‌رود.
یکی از کاربردهای اینترنت اشیا در تکنولوژی متاورس، جمع‌آوری و فراهم‌آوردن داده‌ها از دنیای فیزیکی است. برای مثال، با جمع‌آوری دادههای مرتبط با تغییرات آب‌وهوایی از دنیای واقعی، می‌توان عملکرد برخی از اجسام متاورس را متناسب با وضعیت هوا تغییر داد. اینترنت اشیا همچنین می‌تواند از هوش مصنوعی و ماشین لرنینگ برای مدیریت دادههای جمع‌آوری‌شده استفاده کند.
چالش‌های متاورس
تکنولوژی متاورس هنوز در مراحل اولیه توسعه است و بنابراین با چالش‌هایی روبروست. به عنوان نمونه‌ای از این چالش‌ها، می‌توان به احراز هویت و کنترل حریم خصوصی اشاره کرد. در دنیای واقعی، اغلب شناسایی یک فرد دشوار نیست، اما از آن‌جا که مردم با آواتارهای خود در متاورس حضور دارند، تشخیص یا اثبات هویت افراد دشوار خواهد بود. به عنوان مثال، کاربران فیک یا حتی ربات‌ها می‌توانند به جای شخص دیگری وارد متاورس شوند.
چالش دیگر متاورس، حریم خصوصی است. تکنولوژی متاورس برای ارائه تجربه‌ای فراگیر به دستگاه‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی نیاز دارد. این فناوری‌ها ممکن است به دلیل استفاده از دوربین و سایر ابزارها، در نهایت به افشای نامطلوب اطلاعات شخصی منجر شوند. تکنولوژی متاورس باید بتواند به خوبی بر این دو چالش غلبه کند.
جمع‌بندی
تکنولوژی متاورس هنوز راه درازی را در پیش دارد و بسیاری از شرکت‌ها در حال بررسی پتانسیل‌های آن هستند. در حوزه ارزهای دیجیتال، پروژه‌های دیسنترالند و سندباکس در زمینه متاورس فعالیت می‌کنند و در سایر حوزه‌ها، شرکت‌هایی همچون مایکروسافت، انویدیا و فیس‌بوک به این تکنولوژی روی آورده‌اند. با پیشرفت تکنولوژی‌هایی همچون بلاک چین، واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، بازسازی سه‌بعدی و اینترنت اشیا، به احتمال زیاد شاهد ویژگی‌های جدید و هیجان‌انگیزی در این جهان‌های مجازی و بدون مرز خواهیم بود.
نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید