ارز دیجیتال سقوط کرد؛ نشانه‌ها و دلایل ریزش کریپتو چیست؟

بازار ارز دیجیتال سقوط و صعود‌های متداولی در طول دهه‌ی گذشته به خود دیده است. نشانه‌های صعود یا دلایل ریزش بازار کریپتو چیست؟ چطور می‌توان قبل از تغییر روندها، آن‌ها را پیش‌بینی کرد. این مقاله به بررسی داده‌ها و شناخت دلایل ریزش کریپتو می‌پردازد؛ از الگوهای ظاهر شده در نمودار تکنیکال رمزارزها گرفته تا سیگنال‌های درون زنجیره‌ای بلاکچین و شاخص‌های منعکس‌کننده احساسات حاکم بر بازار قبل از این‌که ارز دیجیتال سقوط کند.

ویژگی‌ها و تعاریف بازار؛ وقتی ارز دیجیتال سقوط کند!

اصطلاح سقوط کریپتو (Crypto Crash) به معنای افت سریع، گسترده و اغلب تشدیدشده در قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال است؛ به زبان ساده‌تر، زمانی گفته می‌شود که بازار ارز دیجیتال سقوط کرده است که این شرایط رخ دهد: در یک دوره‌ کوتاه اغلب رمزارزهای برتر بازار کریپتو کاهشی شوند؛ بزرگ‌ترین پروژه‌های از جمله بیت‌کوین، اتریوم، ریپل، سولانا و دیگر ارزهای با ارزش بالای زیاد، ریزش قیمت بیش از 20 درصدی تجربه کنند.

مفهوم «سقوط ارزهای دیجیتال» تنها یک اصلاح قیمتی نیست؛ بلکه به طور عملی شامل برخی ویژگی‌ها و تعاریف خاص است:

• بازه زمانی: ریزش کریپتو ناگهانی رخ دهد؛ به عنوان مثال در طول چند ساعت تا چند روز یا حداکثر چند هفته. سپس به دنبال آن یک روند نزولی تدریجی شکل بگیرد.

• گستردگی: ریزش شامل اکثر رمزارزهای بزرگ بازار: بیت‌کوین، اتریوم و اغلب آلت‌کوین‌ها می‌شود؛ نه فقط یک ارز دیجیتال خاص.

• شدت: کاهش قیمت شکل گرفته باید دارای شدت باشد؛ معمولاً در زمان ریزش بازار کریپتو امروز یا هر زمانی، ارزهای برتر ۲۰ درصد افت کرده و در برخی آلت‌کوین حتی بیش از ۳۰ درصد احتمال کاهش قیمت وجود دارد.

• عوامل تقویت‌کننده: حجم بالای موقعیت‌های باز در بازار فیوچرز، فاندینگ ریت (Funding Rates) یا نرخ‌های تأمین مالی شدید، کاهش نقدینگی و عمق دفتر سفارشات در پلتفرم‌های معاملاتی، دی‌پگ شدن استیبل‌کوین‌ها یا افزایش حجم برداشت از صرافی‌ها، همگی ممکن است در زمانی که بازار ارز دیجیتال سقوط می‌کند، نمایان شوند.

• سازوکار بازار: هنگام سقوط رمزارزها ممکن است اتفاقاتی نظیر لیکویید شدن زنجیره‌ای موقعیت‌های معاملاتی در صرافی‌ها و فعال شدن هم‌زمان انواع سفارشات و حدضررها رخ دهد؛ سازوکاری که یک وضعیت همراه با وحشت خود تشدید‌کننده در میان تریدرهای بازار به دنبال دارد.

به طور خلاصه، در پاسخ این سوال که دلیل سقوط ارزهای دیجیتال چیست و چرا در عمل این اتفاق خواهد افتاد؟ با نگاهی ساده می‌توان گفت:

«عواملی شامل ترکیبی از اهرم‌های استفاده شده در پوزیشن‌های معاملاتی و لیکویید شدن قراردادهای فیوچرز، ورشکستگی یا از کار افتادن پروژه‌های زیرساختی نظیر استیبل‌کوین‌ها، برداشت ناگهانی سرمایه از صرافی‌ها، شوک‌های کلان اقتصادی، نظارتی یا هیجانی و ده‌ها مورد دیگر می‌توانند پشت سقوط ارزهای دیجیتال نهفته باشد. همچنین ماهیت 7/24 بازار ارز دیجیتال باعث می‌شود که اتفاقات و رویدادهای شکل گرفته در بازار به سرعت تشدید شوند.» در ادامه بیشتر به جزئیات این نشانه‌های قبل از سقوط ارزهای دیجیتال و انواع‌ها می‌پردازیم.

نشانه‌ها و دلایل ریزش بازار کریپتو کدامند؟

سیگنال‌های زیادی وجود دارند که قبل از شروع ریزش بازار کریپتو نمایان می‌شوند؛ نشانه‌هایی که قبل از این‌که بازار ارز دیجیتال سقوط کند، در دل داده‌‎های درون زنجیره‌ای و سازوکار بازار می‌توان استخراج کرد. داده‌هایی که به طور کلی در سه دسته‎ای زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• آن‌چِین (درون‌زنجیره‌ای)

• بازار فیوچرز و ساختار آن

• عکس‌العمل قیمت و تحلیل تکنیکال

اگر بخواهید به یک تریدر و تحلیل‌گر حرفه‌ای بازار کریپتو تبدیل شوید، اکتفا به هیچ یک از سیگنال‌های دسته بالا به تنهایی کافی نیست؛ باید یک استراتژی و سبک تحلیل ترکیب شده از هر سه نوع شاخص فوق را دنبال کنید. در ادامه، مهم‌ترین شاخص‌های هر سه گروه و نحوه تفسیر هر شاخص را بیان می‌کنیم.

سیگنال‌های درون‌زنجیره‌ای؛ نشانه‌های زودهنگام سقوط کریپتو!

اطلاعاتی که توسط برخی پلتفرم‌ها مانند گلس نود (Glassnode)، بهترین سایت تحلیل ارز دیجیتال خارجی از نظر داده‌های آنچین (On-chain)، به بهترین شکل و با نمودارهای قابل فهم آماده و گزارش می‌شوند. برخی از این سیگنال‌ها که نشان می‌دهند در بازار ارز دیجیتال علت سقوط چیست؟ عبارتند از:

• افزایش روند واریز به صرافی‌ها: ورود خالص رمزارزها به صرافی‌ها معمولاً پیش از فروش رخ می‌دهد؛ زیرا کاربران برای فروش یا معاملات مارجین دارایی خود را به صرافی منتقل می‌کنند. افزایش مداوم یا شتاب‌دار ورودی به صرافی‌ها، هشدار جدی قبل از ریزش ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود.

• وضعیت شاخص STH-SOPR: معیار SOPR (مخفف Spent Output Profit Ratio)، اندیکاتوری است که نشان می‌دهد کوین‌های یک رمزارز خاص نظیر بیت‌کوین با سود فروخته می‌شوند یا ضرر؟ اگر مقدار آن بزرگتر از یک باشد، یعنی: کوین‌های BTC که در دوره‌ای خاص معامله یا انتقال یافته‌اند، در سود بوده‌ و قیمت لحظه معامله (انتقال) بیشتر از ارزش زمان پرداخت بوده است. معیار STH-SOPR مخفف Short Term Holder–SOPR است که فقط روی کوین‌هایی تمرکز داره که بین یک ساعت تا 155 روز از آخرین انتقال آن‌ها گذشته است. جهش شاخص STH-SOPR معمولاً به معنای شروع فاز توزیع (Distribution Phase) است و در نزدیکی سقف‌های قیمتی مشاهده می‌شود.

• سیگنال‌های ناشی از MVRV و MVRV-Z: معیار MVRV برای بیت‌کوین یعنی نسبت ارزش بازار (MV) به ارزش تحقق‌یافته (RV). هر چقدر مقدار این شاخص بزرگتر از عدد یک باشد، به این مفهوم است که ارزش بازار بیت‌کوین بسیار بیشتر از ارزش تحقق‌یافته هست. در نتیجه میزان سود تحقق‌نیافته رشد یافته و احتمال تبدیل آن به تحقق‌یافته زیاد است که احتمال فروش سنگین را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، احتمال می‌رود که به‌زودی بازار ارز دیجیتال سقوط یا اصلاحی شدید به خود بگیرد.

• عرضه و جریان استیبل‌کوین‌ها (USDT و USDC): کاهش عرضه یا خروج استیبل‌کوین‌ها از استخرهای نقدینگی نشانه کاهش سوخت تراکنش‌های خرید در بازار کریپتو است. وقتی سمت تقاضا و خرید ضعیف شود، فروشنده‌ها می‌توانند کنترل بازار را در دست بگیرند. به این ترتیب، شرایط و علت ریزش بازار کریپتو الان یا در آینده‌ای نزدیک فراهم شود.

• جابه‌جایی در کیف پول نهنگ‌های بازار: انتقال حجم بالایی از دارایی‌ها توسط نهنگ‌ها یا بنیاد پروژه‌های ارز دیجیتال به صرافی‌ها، فشار فروش به بازار رمز ارز موردنظر القا می‌کند. ابزارهایی نظیر آربیتراژ اسکنر (ArbitrageScanner) به آدرس arbitragescanner.io یا ویل آلرت (Whale Alert) به آدرس whale-alert.io برای ردیابی این جابه‌جایی‌های مهم و تأثیرگذار مفید هستند.

در مجموع، دلایل ریزش بازار کریپتو را می‌توان از این دسته سیگنال‌ها و نشانه‌های درون زنجیره‌ای که در فضای بلاکچین ثبت می‌شوند، استخراج کرد. در ادامه به معرفی برخی شاخص‌ها می‌پردازیم که از طریق بررسی سازوکار معاملات فیوچرز و نقدینگی بازار نشان می‌دهند: دلیل سقوط ارزهای دیجیتال چیست!

دلایل ریزش کریپتو از طریق سیگنال‌های بازار فیوچرز و نقدینگی

بازار رمزارزها برخلاف سهام، پر از معاملات اهرم‌دار (Leverage) است. بیشتر معامله‌گران از موقعیت‌هایی استفاده می‌کنند که در آن فاندینگ ریت (نرخ تأمین مالی) بین پوزیشن‌های خرید (Long) و فروش (Short) در جریان است. به کمک همین نرخ تأمین مالی میان پوزیشن‌ها در بازار فیوچرز کریپتو که به اصطلاح  فاندینگ ریت مشهور است، می‌توان سیگنال‌های مختلفی از آینده ریپل یا بیت‌کوین و کل بازار رمزارزها گرفت. در ادامه برخی از سیگنال‌های ارسال شده در بازار فیوچرز که برای تشخیص علت ریزش شدید کریپتو کاربرد دارند، آورده‌ایم:

• نرخ فاندینگ ریت بسیار مثبت و سپس منفی شدن آن: افزایش اولیه و بسیار مثبت فاندینگ ریت در معاملات فیوچرز نشان‌دهنده تمایل زیاد تریدرهای حرفه‌ای به پوزیشن‌های خرید است؛ اما وقتی این شاخص ناگهان سقوط کرده یا منفی شود، به معنای خروج سرمایه از موقعیت‌های خرید و احتمال لیکویید شدن گسترده است. به طور کلی وقتی یکی از طرفین در فروش یا خرید با اهرم بیش از حد سنگین می‌شود، تعادل سیستم به هم می‌خورد و بازار به سمت «پاکسازی» (Deleveraging) حرکت می‌کند.

• واگرایی بین سود باز یا اپن اینترست (Open Interest) در بازار فیوچرز و قیمت اسپات: افزایش شاخص موقعیت‌های باز در فیوچرز هم‌زمان با افت قیمت، نشان‌دهنده انباشت پوزیشن‌های یک‌طرفه است؛ اگر به دنبال این شرایط، سطح شاخص Open Interest ناگهانی و شدید کاهش یابد. همچنین قیمت ریزش کند، به این مفهوم است که حجم بزرگی از معاملات در بازار فیوچرز لیکویید شده‌اند. به این ترتیب، افزایش ناگهانی در لیکویید شدن معاملات نشانه‌ای از تشدید فروش‌های بیشتر است و معمولاً با ریزش‌های لحظه‌ای همراه می‌شود.

• کاهش عمق اوردر بوک (Order Book) در صرافی‌های بزرگ: وقتی عمق دفتر سفارشات در محدوده یک تا دو درصد اختلاف با قیمت فعلی بازار باشد، می‌توان این سیگنال را برداشت کرد: حتی سفارش‌های متوسط می‌توانند قیمت را به‌شدت جابه‌جا کنند.

تحلیل معاملات در بازار فیوچرز و پوزیشن‌های اهرم‌دار برای شناسایی این‌که سقوط رمزارزها چه زمانی شروع شده و ریزش کریپتو تا کی ادامه دارد؟ بسیار مفید است. این شاخص‌ها در لحظه حال در دسترس‌اند و نوسانات رفتاری معامله‌گران را آشکار می‌کنند. بخش بعد شاخص‌هایی را معرفی می‌کند که برای تشخیص این‌که دلیل سقوط ارزهای دیجیتال از روند نمودارها و وضعیت تکنیکال قیمت‌ها در بازار رمزارز بهره می‌برد.

بیشتر: اصطلاح بولران در ارز دیجیتال؛ نحوه تشخیص چرخه های بازار کریپتو چیست؟

استخراج دلایل ریزش کریپتو به کمک الگوهای تحلیل تکنکیال

تحلیل تکنیکال و الگوهای قیمتی در بازار ارزهای دیجیتال می‌توانند به ما کمک کنند که قدرت حرکت فعلی حاکم بر بازار در چه وضعیتی است و آیا احتمال تعویض روند وجود دارد یا خیر؟ بنابراین در تحلیل این‌گونه موارد که صعود یا ریزش کریپتو تا کی ادامه دارد، می‌توانید از شاخص‌های تکنیکال زیر استفاده کنید.

۱. تقاطع مرگ (Death Cross) یا شکست میانگین‌های متحرک: عبور میانگین متحرک ۵۰ روزه (MA50) از میانگین ۲۰۰ روزه (MA200) به سمت پایین معمولاً نشانه پایان روند صعودی است. اگرچه تلاقی که به تقاطع مرگ معروف است سیگنال تاخیردار می‌فرستد، اما تأییدیه‌ی مهمی برای تغییر روند محسوب می‌شود.

۲. واگرایی RSI و مومنتوم: اگر روند قیمت در بیت‌کوین سقف‌های جدید بسازد، اما نمودار اندیکاتور rsi رشد نکند (واگرایی منفی)، احتمال آغاز اصلاح قیمت‌ها زیاد است؛ به این ترتیب، ممکن است بازار ارز دیجیتال سقوط کند.

۳. افزایش حجم در کندل‌های نزولی و شکست VWAP: عبارت VWAP مخفف Volume Weighted Average Price هست که به میانگین قیمت بر اساس حجم معاملات تعریف می‌شود. اندیکاتور VWAP برای شناسایی محدوده‌هایی که شکست ساختاری در بازار رخ می‌دهد، مناسب است. اگر نمودار قیمت به زیر VWAP سقوط کند و حجم فروش افزایش یابد، به این معناست که فروشندگان بزرگ (نهادها) ورود کرده‌اند. سپس احتمالا ریزش بازار کریپتو شروع شود.

۴. شاخص پهنای بازار یا Breadth Indicators (وضعیت کلی ارزهای دیجیتال): شاخص Breadth Indicators نشان می‌دهد که چند درصد از دارایی‌ها در حال صعود و چند درصد در حال سقوط هستند. این مفهوم از بازار سهام گرفته شده و در رمزارزها نیز کاربرد دارد (تعداد ارزهای دیجیتالی که در حال ثبت سقف جدیدند در مقابل آن‌هایی که کف جدید می‌سازند.) برای یک دوره 30 تا 90 روزه، افزایش تعداد رمزارزهای با ساختن کف قیمتی جدید نسبت به آن‌هایی که در حال ایجاد سقف قیمتی جدید هستند، نشانه‌ای از وجود یک ریزش احتمالی در آینده بازار رمزارزهاست.

اگرچه در موارد زیادی می‌توان سقوط رمزارزها را از این سیگنال‌های تکنیکال نتیجه گرفت؛ اما در نظر داشته باشید که تریدرهای حرفه‌ای یا موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری، به سیگنال تنها و تنها یک مورد از این شاخص‌ها اکتفا نمی‌کنند؛ آن‌ها معمولاً پارامتر‌های مختلف را ترکیب کرده و در نهایت طبق سبک و استراتژی خاص خود تصمیم می‌گیرند.

مقاله پیشنهادی: بهترین سایت های خارجی تحلیل ارز دیجیتال ؛ 15 پلتفرم آنالیز کریپتو کدامند؟

جمع‌بندی؛ یک چک‌لیست نهایی برای اینکه هنگام سقوط ارز دیجیتال چکار کنیم؟

در این مقاله سعی شد برخی از بهترین نشانه‌های شروع یک سقوط شدید در بازار ارزهای دیجیتال را یادآوری کنیم. اگرچه با تمرکز و آموزش هر چه بیشتر در دنیای تحلیل ارزهای دیجیتال می‎توانید: تحلیل دقیق‌تر روی دلایل ریزش بازار کریپتو داشته باشید، تاثیر احساسات و روانشناسی بازار کریپتو را بهتر درک کنید. به این ترتیب، شناسایی موقعیت‌ها و زمان تغییر روندها برای شما ساده‌تر می‌شود؛ اما با چک‌لیست کلی زیر می‌توانید به عنوان یک تریدر حرفه‌ای قبل و هنگام سقوط ارزهای دیجیتال رفتار کنید:

• مرحله اول: یک سیستم مبتنی بر هشدار از هم‌پوشانی چند سیگنال مختلف طراحی و رصد کنید. (به عنوان مثال، افزایش مانده صرافی‌ها + سقوط شاخص فاندینگ ریت بیت‌کوین + افت معیار SOPR با همدیگر رخ دهند و هم‌پوشانی داشته باشند.)
• مرحله دوم: سبک هشدار و تصمیم‌گیری‌ کلیدی خود را روی وقایع تاریخی که سقوط بازار کریپتو اتفاق افتاده، تست و نتایج را بررسی کنید. به عنوان مثال، در زمان ورشکستگی تاریخی صرافی FTX، سقوط ارز ترا و مواردی دیگر، بک‌تست از سیستم هشدار خود بگیرید. سپس درصورت نیاز آن را چکش‌کاری و بهبود دهید.
• مرحله سوم: طبق استراتژی و سبک معاملاتی خود، برخی اقدامات از پیش‌ تعریف شده را با توجه به هشداری که در مرحله یک گرفته‌اید، مدل‌سازی کرده و برای اجرای آن‌ها اقدام کنید. (به عنوان مثال، اجرای قوانین سیستم هج‌ در معاملات شما + مدیریت موجودی ارزها در سبد کریپتویی شما که باید تغییر وزن دهید؛ کدام ارزها و چند درصد کاهش یابند و کدام ارزها به وزنش آن اضافه شود؟ و مواردی از این قبیل تصمیمات.)

جدای از این سه مرحله کلیدی، همیشه در نظر داشته باشید که به مستندسازی از تصمیمات خود پایبند باشید: دلیل اقدام‌تان هنگام فعال‌شدن هشدارها را ثبت کنید؛ این کار قواعد را بهبود و واکنش‌های احساسی را کاهش می‌دهد. همچنین در نهایت سبک معاملاتی شما در زمان سقوط ارزهای دیجیتال را تقویت می‌کند.