برنامه پامپ در کریپتو؛ پیش بینی پامپ ارز دیجیتال!

حرکت یا برنامه پامپ (Pump) در بازار کریپتو که اغلب بخشی از یک طرح پامپ و دامپ (pump-and-dump) هست، به افزایش سریع و هیجانی قیمت یک ارز دیجیتال اطلاق می‌شود. نوساناتی که در زمان پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال ایجاد خواهد شد، اغلب هدفمند و هماهنگ‌شده رخ می‌دهد؛ هدف معمولاً فروش دارایی‌ها به خریداران ناآگاه‌تر در اوج قیمت هست. در ادامه این راهنما به بررسی جزئیات حرکت پامپ در بازار رمزارزها می‌پردازیم.

مفهوم حرکت و  برنامه پامپ ارز دیجیتال به زبانی ساده

برنامه پامپ ارز دیجیتال به زمان افزایش سریع و معمولاً کوتاه‌مدت قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال اشاره دارد؛ افزایش قیمتی که اغلب ناشی از فعالیت خرید نهنگ‌های ارز دیجیتال موردنظر در روند لحظه‌ای آن رمزارز ثبت می‌شود و نتیجه تقاضای ارگانیک یا پایدار نیست. 

به ویژه در زمان پامپ شت کوین یا میم‌کوین‌ها، بازارگردان‌ها پیشاپیش در پروژه موردنظر موقعیت خرید ایجاد می‌کنند. سپس با ایجاد تشدید فشار خرید و هیجان بازار، قیمت را بالا می‌برند. سرانجام در اوج قیمت اقدام به فروش می‌کنند و در نهایت خریداران دیرهنگام و ناآگاه که در اوج خریده‌اند، متضرر می‌شوند. البته این پدیده در بازارهای مالی امری تکرارشونده و اجتناب‌پذیر است؛ به ویژه در بازارهای با نقدینگی کمتر و دارایی‌های (سهام، توکن یا هر موردی) تازه‌منتشرشده. اما برخی از ویژگی‌های ساختاری یک برنامه پامپ چیه؟

ویژگی‌های کلیدی یک حرکت پامپ رمز ارز چیست؟

ویژگی‌های کلیدی که یک حرکت و برنامه پامپ در بازار ارزهای دیجیتال را از رشد طبیعی آن‌ها متمایز می‌سازد، عبارتند از:

• سرعت و دامنه‌ی حرکت: نوسانات تند در بازه‌ی زمانی چند دقیقه تا ساعتی، غالباً با جهش بیش از ۱۰ تا ۳۰ درصد در توکن‌های با ارزش بازار کوچک، ایجاد می‌شود.
• الگوی حجم معاملات: حجم انفجاری در بازه‌ی زمانی بسیار کوتاه که اغلب از سوی تعداد محدودی آدرس یا حساب در یک صرافی آغاز می‌شود.
• منشأ اطلاعات: در زمان وقوع برنامه پامپ روی یک پروژه کریپتویی، تبلیغات شدید در شبکه‌های اجتماعی (تلگرام، دیسکورد، ردیت، ایکس، اینفلوئنسرها و مواردی از این قبیل) با روایت‌ها یا سیگنال‌های یکسان شکل می‌گیرد.
• رفتار نقدینگی: عمق بسیار کم در دفتر سفارشات و اثرگذاری بزرگ حتی از سفارشات کوچک بر قیمت بازار شت‌کوین یا میم کوین مورد بررسی، مشاهده می‌شود.

پدیده‌ی پامپ زدن یک رمزارز در اغلب مواقع به کمک ویژگی‌های کلیدی بالا قابل تشخیص است؛ برخی از این ویژگی‌ها زودهنگام هستند. اگر تریدرها آن‌ها را با مجموعه‌ای دیگر از شاخص‌ها نظیر اندیکاتور دامپ و پامپ و به صورت هم‌زمان پایش کنند، تشخیص و پیش بینی پامپ ارز دیجیتال موردنظر ساده‌سازی می‌شود.

مقاله پیشنهادی: آموزش ترید ارز دیجیتال + معرفی بهترین ابزارهای شروع ترید از صفر تا پیشرفته!

چه زمانی یک ارز پامپ میشود؟ ساختار برنامه پامپ در کریپتو!

حرکت و برنامه پامپ براساس یک الگوی عملیاتی تکرارشونده در دنیای ترید شکل می‌گیرد؛ درک سازوکار این الگو به تشخیص و ارزیابی دقیق چهار مراحل اصلی نیازمند است که در ادامه معرفی می‌کنیم:

۱. مرحله‌ی آمادگی / انباشت (Preparation – Accumulation): بازارگردان‌ها و نهنگ‌های یک برنامه پامپ در بازار ارز دیجیتال، توکن هدف را به‌صورت خارج از صرافی‌ها (off-exchange) انباشت می‌کنند یا نقدینگی اولیه را فراهم می‌سازند، در حالی که ظاهر بازار را آرام و بدون تحرک حفظ می‌کنند. در مورد توکن‌های تازه‌ساخته‌شده، ممکن است توسعه‌دهنده یا تأمین‌کننده‌ی نقدینگی پروژه، استخر اولیه را تأمین مالی کند.

۲. مرحله‌ی شروع و هماهنگی (Trigger & Coordination): گروه بازارساز و نهنگ‌ها، زمان مشخصی را انتخاب کرده و سیگنال هماهنگ‌شده برای خرید را منتشر می‌کند؛ معمولاً از طریق گروه‌های خصوصی در تلگرام، کانال‌های پولی VIP یا پست‌های هماهنگ‌شده‌ی اینفلوئنسرها. در بسیاری از گروه‌های عمومی، دسترسی به اطلاعات درون تیم بازارساز یا اعلان زودتر زمان و برنامه پامپ، در ازای پرداخت وجه به اعضای خاص فروخته می‌شود.

۳. مرحله‌ی اجرا (Execution): بازارگردان از طریق حساب و آدرس‌های مختلف، سفارش‌های خرید خود را به‌صورت هم‌زمان در صرافی‌های متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) ثبت می‌کنند و به‌طور موازی، روایت تبلیغاتی مربوط به پامپ پروژه در شبکه‌های اجتماعی تقویت می‌شود. به این ترتیب، قیمت به‌سرعت افزایش می‌یابد. سپس تریدرها و سرمایه‌گذاران خرد تحت تأثیر هیجان و ترس از جا ماندن (FOMO) وارد بازار می‌شوند.

۴. مرحله‌ی فروش (Dump): در یک سطح قیمتی به اوج رسیده، بازارساز (نهنگ‌ها) به‌ تدریج شروع به تسویه موقعیت‌های خرید خود می‌کند. به این ترتیب، سود مطلوب خود را از بازار می‌گیرد. با تسویه تراکنش‌های فروش بازارساز توسط تراکنش‌های خرید سرمایه‌گذاران خرد، به تدریج تقاضا برای ارز دیجیتال پامپ شده کاهش می‌یابد. در نتیجه قیمت به طور ناگهانی سقوط می‌کند و خریدارانی که در اواخر حرکت پامپ توکن موردنظر را خریده بودند، متحمل زیان سنگین می‌شوند. این مرحله معمولاً سلسله‌وار موجب لیکوئید شدن موقعیت‌های فیوچرز در بازارهای دارای اهرم معاملاتی روی آن رمزارز خواهد شد.

شناسایی دقیق این چهار مرحله و ارزیابی هر کدام در زمان پامپ زدن رمزارزها باعث می‌شود که جزو خریداران متضرر در این دوران نباشید. در بخش بعد، روشی کارآمد برای پیش بینی پامپ ارز دیجیتال قبل از وقوع معرفی خواهد شد.

پیش بینی پامپ ارز دیجیتال؛ شناسایی حرکت پامپ قبل از وقوع

چطور می‌توان قبل از وقوع یک برنامه پامپ روی ارز دیجیتالی خاص، آن را پیش بینی کرد؟ در پاسخ به این سوال لازم است که یک نکته اخلاقی را یادآوریم کنیم:

اگر هدف شما به عنوان یک سرمایه‌گذار خرد این است: حرکت پامپ ارز دیجیتال را از قبل شناسایی کنید که درست مانند بازارساز و نهنگ‌ها از آن سود بگیرید؛ این رفتار بسیار پرریسک است. همچنین تشخیص پامپ به منظور سوءاستفاده یا کسب سود از حرکت ساختگی و دست‌کاری قیمت، اخلاقی نیست. اما اگر نگاه شما به قضیه این است که برنامه پامپ یک ارز دیجیتال را از قبل تشخیص دهید تا در دام بازارساز نیفتید و متحمل ضرر نشوید، تصوری بسیار هوشمندانه تلقی می‌شود. 

برخی از این شاخص‌ها و نشانه‌های پیش بینی پامپ ارز دیجیتال قبل از وقوع، به ترتیب زیر دسته‌بندی و تفسیر می‌شوند:

الف) مجموعه‌ی سیگنال‌ها و رویکرد تطبیقی (Concordance Approach)

هیچ شاخص واحدی وجود ندارد که بتواند وقوع پامپ را با اطمینان پیش‌بینی کند. در برخی روش‌های حرفه‌ای، از مفهوم تطابق سیگنال‌ها استفاده می‌شود: ترکیب چند شاخص ضعیف در کنار هم، ارزش پیش بینی پامپ ارز دیجیتال را مفید و قوی جلوه می‌دهد. برخی از این شاخص‌ها که ترکیب آن‌ها با یکدیگر سیگنال قوی نتیجه می‌دهد، عبارتند از:

۱. سیگنال‌های دفتر سفارش و نقدینگی (در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز): مواردی از قبیل عمق اندک بازار (Thin Depth)، حذف ناگهانی نقدینگی در سفارشات فروش و حجم معاملات غیرعادی نسبت به عمق بازار. در روش پایش این سینگال‌ها، از رابط‌های برنامه‌نویسی (API) صرافی‌ها، داده‌های عمق بازار یا ابزارهای اسکن نقدینگی در بازار کریپتو استفاده می‌شود.

۲. جریان‌های زنجیره‌ای و سیگنال‌های مربوط به ایجاد توکن (On-Chain Flows & Token Creation Signals): مواردی مانند انتقال‌های بزرگ از یک کیف‌پول به چندین کیف‌پول دیگر (توزیع مصنوعی) یا انتقال‌های ناگهانی از کیف‌پول‌های سرد به آدرس‌های واریزی صرافی‌ها، شاخص تمرکز دارندگان (درصد بالایی از عرضه‌ی توکن در اختیار تعداد محدودی از کیف‌پول‌ها) و قراردادهای توکن جدید در کنار تأمین و ایجاد استخرهای نقدینگی فوری. برای پایش سیگنال‌های فوق می‌توان از بهترین سایت تحلیل ارز دیجیتال داده‌های درون زنجیره‌ای نظیر دون آنالیتیکس (Dune Analytics)، هشدارهای بلاکچین اکسپلورر Etherscan و سامانه‌های پایش ایجاد قراردادهای جدید در دنیای کریپتو استفاده کرد.

۳. حجم معاملات و ریزساختار قیمتی (Volume & Microstructure): ‌مواردی از جمله افزایش انفجاری حجم معاملات در توکن‌های با حجم پایین که با جهش سریع در بازه‌ی زمانی کوتاه همراه است. چنین الگوهایی اغلب در مراحل ابتدایی پامپ ظاهر می‌شوند و از شاخص‌های سریع هشدار محسوب می‌گردند. برای پایش این سیگنال می‌توان روش استفاده از هشدارهای مبتنی بر شاخص محاسبه داده‌های پرت z-score روی حجم معاملات در بازه‌های دقیقه‌ای را در نظر گرفت.

۴. سیگنال‌های اجتماعی و احساسی (Social & Sentiment Signals): افزایش ناگهانی در تعداد پست‌ها، هشتگ‌ها، تعاملات و فعالیت اینفلوئنسرها پیرامون یک ارز خاص، پیش از یا هم‌زمان با حرکت قیمتی. ابزارهایی مانند کریپتوموود (cryptomood.app) و لونارکراش (lunarcrush.com) در کنار پلتفرم‌های تحلیل داده از شبکه‌ی ایکس (توییتر) برای شناسایی سیگنال‌های این گروه مفید هستند.

۵. رفتار تکراری در بازار (Marketplace Behaviour): خریدهای مکرر دقیقه‌به‌دقیقه از سوی خوشه‌ی کوچکی از کیف‌پول‌ها بدون آن‌که عمق واقعی در دفتر سفارش افزایش یابد، یکی از نشانه‌های مشخص خرید هماهنگ‌شده است.

در این رویکرد به طور مستقیم از تحلیل داده‌های مختلف بازار کریپتو استفاده شد. اگر این سیگنال‌ها در مرحله بعدی با ابزارهای آماری و ماشین‌لرنینگ‌محور ترکیب شوند. می‌توان رویکرد پیش بینی برنامه پامپ ارز دیجیتال را بهبود داد.

ب) رویکردهای آماری و یادگیری ماشین (Statistical & ML Approaches)

در بازارهای مالی از جمله ارزهای دیجیتال، تشخیص و پیش بینی پامپ ارز دیجیتال بسیار دشوار است، زیرا این پدیده‌ها معمولاً به‌صورت ناگهانی، کوتاه‌مدت و با هماهنگی گروه کوچکی از معامله‌گران رخ می‌دهند. به همین خاطر علاوه بر سیگنال‌های بخش قبل، تحلیل‌گران به کمک ماشین لرنینگ سعی می‌کنند: الگوهای تاریخی و داده‌های فوری را تحلیل کنند. سپس احتمال وقوع پامپ زدن یک توکن را پیش‌بینی کنند. در ادامه، جزئیات این فرآیند آورده شده است:

بیشتر: تاثیر کاهش نرخ بهره بر بیت کوین + پامپ و دامپ قیمت ارزهای دیجیتال در زمان اعلام نرخ بهره آمریکا!

برای استفاده مؤثر مدل‌های یادگیری ماشین، پژوهشگران مجموعه‌ای از «ویژگی‌ها» (features) را از داده‌های بازار، شبکه‌های اجتماعی و بلاک‌چین استخراج می‌کنند. مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

۱. ویژگی‌های مبتنی بر حجم معاملات

امتیاز Z حجم (Volume z-score): میزان غیرعادی بودن حجم فعلی معاملات را نسبت به میانگین تاریخی اخیر اندازه‌گیری می‌کند. نمره‌ای بالاتر از ۳ تا ۵ معمولاً نشان‌دهنده‌ی فعالیت غیرطبیعی است.

افزایش‌های دقیقه‌ای یا ساعتی: رشد سریع در سفارش‌های خرید یا فروش نسبت به روند عادی نقدینگی در پروژه ارزیابی می‌شود.

۲. ویژگی‌های دفتر سفارش (Order Book)

تغییر در عمق دفتر سفارش: کاهش ناگهانی سفارش‌های فروش یا افزایش سریع سفارش‌های خرید، می‌تواند نشانه‌ی خرید هماهنگ‌شده باشد.

نوسان در فاصله‌ی خرید و فروش (Spread Volatility): کاهش سریع فاصله‌ی قیمت خرید و فروش در توکن‌هایی با نقدینگی کم، اغلب پیش از شروع پامپ زدن رمزارزها رخ می‌دهد.

۳. ویژگی‌های تراکنش و تمرکز کیف‌پول‌ها

انتقال‌های بزرگ از یک کیف‌پول منفرد: جابه‌جایی بخش بزرگی از عرضه‌ی توکن به صرافی‌ها می‌تواند نشانه‌ی فشار فروش یا هماهنگی گروهی باشد.

تعداد آدرس‌های فعال: افزایش ناگهانی در آدرس‌های فعال معامله‌کننده‌ی یک توکن کم‌ارزش، ممکن است آغاز حرکت پامپ را نشان دهد.

۴. ویژگی‌های رسانه‌های اجتماعی و احساسات (Sentiment)

افزایش در تعداد گفتگوها و مشارکت کاربران: رشد سریع در ذکر نام یک توکن در توییتر (X)، تلگرام، ردیت یا دیسکورد.

تحلیل احساسات: افزایش امتیاز احساسات مثبت ممکن است نشان‌دهنده‌ی ایجاد هیجان مصنوعی برای جذب خریداران خرد باشد.

۵. ویژگی‌های خاص بلاک‌چین

ایجاد استخر نقدینگی جدید: در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، حرکت پامپ اغلب بلافاصله پس از ایجاد استخر جدید رخ می‌دهند.

فعالیت قراردادهای هوشمند: ایجاد یا تأیید قراردادهای بزرگ جدید درست قبل از معاملات سنگین.

در مدل تحلیل پامپ ارز دیجیتال براساس ماشین لرنینگ (یادگیری ماشین)، پژوهشگران و فعالان بازار روش‌های گوناگونی برای به کارگرفتن در اختیار دارند: از روش‌های رگرسیون لجستیک (Logistic Regression) و جنگل تصادفی (Random Forest) گرفته تا روش‌های مبتنی بر شبکه‌های عصبی (Neural Networks) و ترکیب آن‌ها، همگی در پیش بینی پامپ ارز دیجیتال در آینده کاربرد دارند.

نمونه پامپ جدید را بشناسید؛ چه ارزهایی احتمال پامپ دارند؟

در این بخش رمزارزها را بر اساس احتمال پامپ شدن آن‌ها در آینده به دو دسته تقسیم می‌کنیم و ویژگی‌های ساختاری هر کدام را توضیح می‍دهیم: چه ارزهایی احتمال پامپ دارند در مقابل ارزهای دیجیتال با احتمال کمتر برای پامپ‌شدن!

مشخصات رمزارزهای با احتمال بالای پامپ

بر اساس شواهد تجربی از گزارش‌های چین انالیسیس (Chainalysis) و مطالعات مقالات تخصصی می‌توان گفت که توکن‌های ارز دیجیتال با ویژگی زیر احتمال بالایی برای پامپ شدن دارند:

توکن‌های با ارزش بازار پایین (Microcap Tokens): رمزارزهای کوچک و با ارزش بازار بسیار کم معمولاً هدف اصلی طرح‌های پامپ هستند. داده‌های Chainalysis نشان می‌دهد که الگوهای مشکوک پامپ عمدتاً در توکن‌های تازه‌عرضه‌شده یا دارای ارزش بازار بسیار ناچیز متمرکز است.

توکن‌های ERC-20 تازه‌منتشرشده با استخرهای نقدینگی جدید: ماهیت آزاد و بدون مجوز شبکه‌های غیرمتمرکز (Permissionless) سبب می‌شود هر فردی بتواند توکن جدیدی ایجاد و بلافاصله نقدینگی اندکی به آن تزریق کند. این ترکیب از تازگی و عمق کم، محیطی بسیار مستعد برای پامپ زدن روی آن رمزارز فراهم می‌سازد.

توکن‌هایی با توزیع دارندگان به‌شدت متمرکز: زمانی که بخش عمده‌ای از عرضه‌ی توکن در اختیار تعداد محدودی کیف‌پول است، امکان دست‌کاری قیمت از طریق هماهنگی داخلی بین این دارندگان به‌مراتب آسان‌تر می‌شود.

پروژه‌هایی با کارزارهای تبلیغاتی ناگهانی یا فشار شدید از سوی اینفلوئنسرها: به‌ویژه زمانی‌که این تبلیغات با اعلان فهرست‌شدن توکن در صرافی‌ها یا رویدادهای بازاریابی هم‌زمان شود.

در مقابل این چهار دسته ارز دیجیتال، رمزارزهای بزرگ با نقدینگی و ارزش بازار بالا (Large-Cap/High-Liquidity Coins) مانند بیت‌کوین، اتریوم و سایر توکن‌های با مشارکت نهادی گسترده، به‌ندرت دچار پامپ و دامپ مصنوعی و ساختگی می‌شوند. عمق بالای بازار و حضور بازیگران بزرگ و نظارت‌های نهادهای تنظیم‌گر باعث می‌شود که دست‌کاری قیمت در این پروژه‌ها را از نظر اقتصادی بسیار پرهزینه و پر ریسک کند.

کلام آخر: احتیاط در مقابل برنامه پامپ!

در اغلب مواقع، برنامه پامپ ترید ارزهای دیجیتال پدیده‌ای قابل‌تشخیص از قبل محسوب می‌شود؛ مشروط به این‌که مجموعه‌ای از شاخص‌ها به‌صورت هم‌زمان پایش شوند: تغییرات ناگهانی در نقدینگی (باریک‌شدن دفتر سفارشات)، جریان‌های غیرعادی زنجیره‌ای به صرافی‌ها یا تأیید توکن‌های جدید، حجم معاملات انفجاری از سوی گروه کوچکی از کیف‌پول‌ها و افزایش شدید فعالیت در شبکه‌های اجتماعی (ذکر نام، مشارکت و تعامل) پیرامون رمزارز موردنظر.

یافته‌های این مقاله توضیح می‌دهد که برنامه پامپ رمز ارزها، در توکن‌های کم‌ارزش و تازه‌عرضه‌شده بسیار شایع‌تر است. ترکیب داده‌های زنجیره‌ای، سیگنال‌های اجتماعی و شاخص‌های نقدینگی، امکان شناسایی پیش‌دستانه‌ی پامپ را فراهم می‌کند. همچنین به‌کارگیری مدل‌های یادگیری ماشین برای تحلیل هم‌زمان این شاخص‌ها، دقت شناسایی را تا حد معناداری افزایش می‌دهد. در نهایت، اتخاذ رویکرد مبتنی بر مدیریت ریسک، انطباق مقررات و شفافیت داده‌ها می‌تواند آسیب‌پذیری تریدر را در برابر برنامه پامپ ارزهای دیجیتال کاهش دهد.

مقاله بعدی: آیا بیت کوین جایگزین دلار می‌شود؟ تحلیلی همه‌جانبه و با نگاهی اقتصاد محور